تبیین روابط بین توانمندی و چابکی سازمانی و ارائه یک الگو در راستای سیاست های کلی نظام اداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی گرایش منابع انسانی گروه مدیریت واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.

2 استادیار گروه مدیریت ، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران .

چکیده

      هدف این پژوهش، تبیین روابط بین توانمندی و چابکی سازمانی در دانشگاه‌های  علوم پزشکی کشور و ارائه یک الگو در راستای سیاست‌های کلی نظام اداری است. روش تحقیق پژوهش، توصیفی ـ پیمایشی از نوع همبستگی و از نظر هدفف توسعه‌ای - کاربردی است که داده‌ها به‌شیوۀ تحقیقات میدانی جمع‌آوری شده است. جامعه موردبررسی شامل خبرگان و کارکنان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بودند. حجم نمونه با استفاده از روش دلفی 33 نفر از خبرگان و با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای،  378 نفر از کارکنان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه‌های محقق‌ساخته بوده که روایی و پایایی آنها مورد تأیید واقع شد. نتایج، حاکی از آن است که مؤلفه چندپیشگی کارکنان به مؤلفه‌های چابکی سازمان اضافه و مؤلفه احساس قدرت از مؤلفه‌های توانمندی فردی حذف شده است. بین توانمندسازی و چابکی سازمانی و مؤلفه‌های توانمندی فردی و سازمانی و چابکی سازمانی رابطۀ معنی‌دار و از نوع مستقیم وجود دارد. درمجموع، چابکی سازمانی توسط زیرمقیاس‌های توانمندسازی تبیین می‌شود و الگوی تبیین‌شده در این پژوهش از اعتبار مطلوبی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the Relationship between Organizational Capability and Agility and Providing a Model in Line with General Policies of the Administrative System

نویسندگان [English]

  • Ali Safdarian 1
  • masood pourkiani 2
1 Management Group, Kerman Branch, Islamic azad university,Kerman, Iran.
2 Management Group.kerman branch, azad university, kerman, iran.
چکیده [English]

This study is intended to explain the relationship between organizational capability and agility in the medical science universities of the country and to provide a model for general policies of the administrative system. The research follows a descriptive-survey method based on correlation. It is an applied research following a developmental applied method. The data is collected through field research. The research population includes experts and staff of the medical science universities of the country. The sample size is 33 using the Delphi method. Using a two-stage cluster sampling method and Cochran Formula, 378 staff members of Iranian medical sciences universities were selected. The data collection tool was a researcher-made questionnaire whose validity and reliability were confirmed. The results indicated that the multi-occupational component of the employees should be omitted from the agility components of the organization and the component of individual sense of strength and ability should be eliminated. There is a meaningful and direct relation between empowerment and organizational agility and the components of individual and organizational empowerment and organizational agility. Generally, organizational agility is explained by the subscales of empowerment and the model explained in this research is valid highly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • capability
  • individual capability
  • organizational capacity
  • organizational agility
آرزم‌جو، هانیه؛ قاسمی نژاد، یاسر و طیار، شاهین (1393)، اثر توانمندی­های سازمانی بر عملکرد رقابتی باتوجه‌به نقش میانجی مدیریت دانش، پژوهشنامۀ بیمه، 3: 151 ـ 125.
آقایی، میلاد و آقایی، رضا (1393)، ارائه الگوی مفهومی چابکی سازمانی، فصلنامۀ رشد و فناوری، 39: 43 ـ 37.
ابیلی، خدایار؛ رومیانی، یونس و صحرایی بیراوند، مهدی (1394)، تأثیر تسهیم دانش بر چابکی سازمانی کارکنان آموزشی و پژوهشی با نقش میانجی هوش سازمانی (موردمطالعه: دانشگاه علوم پزشکی تهران)، مدیریت بهداشت و درمان (6): 65 ـ 55.
احمدوند، علی‌محمد؛ احمدی‌مقدم؛ اسماعیل و بختیاری، حسن (1388)، طراحی الگوی توانمندسازی فرماندهان و مدیران ناجا، فصلنامۀ مطالعات مدیریت انتظامی، (2): 161 ـ 139.
احمدی، سید علی‌اکبر و درویش، حسن (1389)، مبانی کارآفرینی، چاپ اول، تهران: دانشگاه پیام نور.
اقدسی، سمانه و نوروز زاده، رضا (1392)، عوامل مؤثر بر توانمندسازی منابع انسانی، دوفصلنامۀ پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 5، (1): 197 ـ 222.
امین، فرشته و میر، فاطمه (1395)، بررسی تأثیرات متغیرهای جمعیت‌شناختی بر چابکی نیروی انسانی، فصلنامۀ پژوهش­های مدیریت منابع انسانی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 8، (2): 233 ـ 255.
انصاری، منوچهر؛ رحمانی یوشانلوئی، حسین؛ اسکویی، وحید و حسینی، احد (1390)، شناسایی عوامل و طراحی مدل مفهومی توانمندسازی نیروی انسانی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (مطالعه موردی)، مجلۀ مدیریت دولتی، 3، (7): 30 ـ 23.
ایران‌زاده، سلیمان و بابایی هروی، صادق (1392)، توانمندسازی کارکنان در سازمان‌های نوین، چاپ دوم، تبریز: انتشارات فروزش.
باقرزاده، مجید و اکبری دیباور، احمد (1389)، سنجش هوش سازمانی و بررسی رابطه آن با چابکی سازمانی در سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان آذربایجان شرقی، مجموعه مقالات اولین همایش هوش سازمانی و هوش کسب‌وکار.
باقری کراچی، امین؛ عباس‌پور، عباس؛ آقازاده، احمد؛ رحیمیان، حمید و مهرگان، محمدرضا (1392)، میزان کاربست مؤلفه­های چابکی سازمان در دانشگاه‌ها، دوماهنامۀ راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 7: 26 ـ 31.
پاک‌طینت، اقبال و فتحی‌زاده، علی‌رضا (1387)، توانمندسازی کارکنان: ضرورت‌ها و راهکارها، فصلنامۀ مدیریت، 11: 47 ـ 33.
پورشهابی، وحید (1388)، بررسی چابکی سازمانی با استفاده از مدل "ای تی کرنی" و منطق فازی، پایان‌نامۀکارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان.
جزنی، نسرین و رستمی، علی (1390)، طراحی و توسعه مدل استراتژیک توانمندسازی منابع انسانی در سازمان‌های دانش‌محور، فصلنامه پژوهش­هایی مدیریت منابع انسانی، 3: 54 ـ 23.
جعفرزاده، محمدرحیم (1386)، الگوی انتقالی در ارزیابی اثربخش آموزش کارکنان، مجله تدبیر، 86: 45 ـ 41.
حمیدی، ناصر؛ حسن‌پور، اکبر؛ کیایی، مجتبی و موسوی، سید حمید (1388)، نقش مدیریت منابع انسانی در چابکی سازمان، مجله مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، 8 : 127 ـ 111.
حیدری، مرتضی؛ سیادت، سید علی؛ هویدا، رضا و شاهین، آرش (1393)، رابطه توانمند سازهای تعالی سازمانی و قابلیت‌های چابکی سازمانی در دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان، فصلنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1: 37 ـ 21.
خامنه­ای، سید علی (1395)، توانمندی‌های نظام جمهوری اسلامی؛ http://farsi.khamenei.ir (20/5/1395).
خدیوی، اسداله؛ کوشافر، علی‌اصغر و رخساره آناخاتون، جمیله (1391)، ارزیابی میزان توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز،فصلنامه علوم تربیتی، 20: 62 ـ 49.
خرم، کبری (1393)، مدیریت توانمندسازی منابع انسانی به زبان ساده و کاربردی، چاپ اول، تهران: انتشارات آترا.
رسولی، رضا (1390)، مدیریت منابع انسانی، چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
زنجیرچی، سید محمود و الفت، لعیا (1390)، نقش فناوری در دستیابی به چابکی در شرکت‌های الکترونیک ایران، فصلنامه سیاست علم و فناوری، 3: 40 ـ 24.
سازش، علی‌رضا (1394)، مدیریت کوانتومی، اشتیاق شغلی و چابکی سازمانی. چاپ اول، گلستان: انتشارات نوروز.
سلطانی، فاطمه؛ صانعی مهدی؛ امیری، محمد و خسروی، احمد (1394)، چابکی سازمان و عوامل مؤثر بر آن در دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، مدیریت بهداشت و درمان، 6: 34 ـ 29.
شاه‌کرمی پور، زهرا و تیرگر، هدایت (1391)، رابطه دوره­های آموزش ضمن خدمت و توانمندسازی کارکنان، فصلنامه راهبردی آموزش، 4: 231 ـ 235.
شیروانی، علی‌رضا و احمدی، پرستو (1389)، بررسی موانع استقرار سازمان‌های مبتنی بر توانمندی و ارائه راهکارهایی برای ایجاد آن (مطالعه موردی در سازمان‌های بخش دولتی شهرکرد)، همایش ملی چالش‌های مدیریت و رهبری در سازمان‌های ایرانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اصفهان، 24تیرماه، 24 ـ 1.
صدیفی، رقیه؛ ونکی، زهره و محمدی، عیسی (1391)، توانمندسازی روان‌شناختی در پرستاران بالینی ایران، مجلۀ علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان، 2: 57 ـ 46.
صمدی، عباس و سوری، مهرداد (1389). تأثیر توانمندسازی نیروی انسانی در عملکرد کارکنان اداره کل تعاون استان همدان، مجله تعاون، 1: 144 ـ 154.
عباس‌پور، عباس؛ آقازاده، احمد و باقری کراچی، امین (1391)، طراحی الگوی مطلوب دستیابی به چابکی سازمانی در دانشگاه‌ها، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 69: 217 ـ 117.
علامه، سید مهدی؛ حیدری، مرضیه و داوودی، س (1392)، مطالعه رابطه بین رهبری دستوری و توانمندی روان‌شناختی در بین دبیران شهرستان آباده، علوم اجتماعی و رفتاری، 31: 225 ـ 224.
علی‌پور، حسن و معماری، میترا (1393)، بررسی هوش و چابکی سازمانی با توانمندسازی نیروی انسانی، اولین کنفرانس ملی اقتصاد، مدیریت و فرهنگ ایرانی اسلامی، تهران: 7 ـ 1.
قلی‌پور، آرین (1390)، مدیریت منابع انسانی (مفاهیم، تئوری‌ها و کاربردها)، تهران: چاپ اول، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی در دانشگاه‌ها.
کرمانی، ب (1387)، یادگیری و چابکی سازمانی در مدیریت تغییر و تحول نظام سلامت، ششمین همایش سالانه دانشجویان مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی کشور.
کرمی، مهتاب (1386)،کاربرد ابزارهای تحلیل‌گر داده‌کاوی و متن‌کاوی در چابکی سازمان‌های مراقبت بهداشتی و درمانی، فصلنامه علمی ـ پژوهشی سلامت، 30: 15 ـ 21.
کریمیان، محمد وزین؛ سرداری، احمد و سیلاوی، عیسی (1394)، مطالعه ارتباط بین گرایش به دولت الکترونیکی با چابکی سازمانی، مجله مدیریت توسعه و تحول، 22: 44 ـ 37.
کلانی، امین؛ ترخانی، عزت ا...؛ محمدی شمس‌آیادی، امیر مسعود و طیبی، سجاد (1392)، رابطه قابلیت‌های یادگیری سازمانی و چابکی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان ایران، نشریه مدیریت منابع انسانی در ورزش، 1: 75 ـ 87.
لطف‌الله‌زاده، سعید (1392)، عوامل مؤثر بر توانمندسازی و خلاقیت کارکنان در سازمان‌ها. چاپ اول. ارومیه: جهاد دانشگاهی ارومیه.
محسنی، منوچهر و جاراللهی عذرا (1382)، مشارکت اجتماعی در ایران، تهران: آرون،:12
مصباحی، مریم و عباس‌زاده، عباس (1390)، توانمندسازی حلقه­های کیفیت دانشگاه علوم پزشکی کرمان: تحلیل محتوی، مجله طب و تزکیه، 1: 56 ـ 49.
نقوی، سید علی؛ آذر، عادل و اسعدی، میر محمد (1394)، اولویت‌بندی عوامل توانمندساز چابکی سازمان در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی یزد، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 1: 81 ـ 6.
نوربخش، مهدی و توکلی، سیده سمانه (1390)، شناسایی عوامل کلیدی توانمندسازی کارکنان وزارت تعاون، مجله تعاون، 6: 172 ـ 158.
نیکبخت، مهدی؛ نوابخش، مهرزاد؛ جدیدی، لیلا و فخیمی، آزاده (1392)، توانمندسازی نیروی انسانی در راستای بهبود چابکی سازمانی، مجموعه مقالات دومین کنفرانس ملی مهندسی صنایع و سیستم­ها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، 6 و 7 اسفند ماه: 8 ـ 1.
ودادی، احمد و مهرآرا، احمد (1391)، بررسی رابطه بین توانمندسازی روان‌شناختی و رضایت شغلی (موردمطالعه: سازمان امور مالیاتی)، فصلنامه رسالت مدیریت دولتی، 3:  94 ـ 85 .
 
Artteta B. Giachetti.2004.A measure of agility as The Complexity of the enterprise system. Journal of robotics and Computer integrated manufacturing, 20:495-503
Breu K. Hemingway C.J. Strathern M. Bridger D. 2013. Workforce agility: the new employee strategy for the knowledge economy. Journal of information technology, 17: 21-23.
Cartwrith roger,2002. Empowerment, easton publishing
Chaild J.2008. Organizational Structure environment , and performance: The Role of Strategic Choice. Sociology. 6:1-22.
Conger, J A. Kanungo R N. 1998. The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13: 471
Doz y. Konsonen M. 2010. Embedding strategic Agility A leadership Agenda for Accelerating Business Model Renewal. Long Range planning, 43: 370-382.
Ferdows K. De Meyer A.2010. Lasting improvement in manufacturing performance: in search of a new theory. Journal of Operations Management, 9:83-168.
Griffith D.M. Allen J.O. Zimmerman M.A. Morrel- Samuel S. Reischl T.M. Cohen S.E. Campbell R.A. 2008. Organizational Empowerment in community mobilization to Addressyouth violence. American Journal of preventive medicine, 34.89-99.
Hopp W.J. Van oyen M.P, 2013. Agile work force. Evaluation: a frame work for cross- training and coordination. IIE transaction, 36:919-940.
Kazlauskaite R. Buciuniene I. and Turauskas L.2011. Organizational and Psychological empowerment in the HRM-performance linkage.Employee Relations.34:138-158.
Lin y. Desouza C. Roy S. 2010.Measuring agility of networked organizational structures via network entropy and mutual information. Applied mathematics and compotation, 216: 2894-2836.
Mullins L. 1999.Management and organizational behavior, London: Prentice- hall.
Plonka FS. 2013. Developing a lean and agile work force. Human factors and Ergonomics in manufacturing, 7 : 11-20.
Savery K. Luks A.2001.The Relationship Between Empowerment, job Satisfaction and Reported Stress Level Some Australian Evidence Leadership and Organization Development, Journal MCB .University Press.
Sigler T.H . Person C.M. 2000. Creating an Empowering culture: Examining the Relationship between organizational culture & perception of Empowerment, journal of Quarterlymanagement.
Soya p. 2001. Two definitions of agility. Available at website address: www.cheshiire Henbury.com
Thomas K.W and velthouse B.A. 1990. Cognitive Elements of Empowerment: An interpretive model of Intrinsic Task motivation. Academy of management Review, 15
Ting Kuo. H. Jeo-chen T. Li I.ch.2008. Relationship between organizational empowerment and job satisfaction perceived by nursing assistants at long- term care facilities. Journal of clinical Nursing, 17: 3059-3066.
Yusuf Y. Sarhadi M.  Gunasekaran  A. 1999. Agile manufacturing the drivers concepts and attributes. International journal of production economics, 62:33-43.
Randolph.W.2001. A navigating Journey to empowerment organizational. Dynamics journal, 3: 250.