تدوین مدل کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان بهزیستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استاد، گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی ، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشیار ،گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی ، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

4 استاد، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی ، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

هدف نهایی این تحقیق، تدوین مدل کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان بهزیستی بود. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش، مدیران و کارکنان ستادی و صفی ادارات بهزیستی شهر تهران و مراکز وابسته به آن بودند که از بین آنها تعداد 20 نفر به شیوه نمونه‌گیری هدف‌مند انتخاب شدند برای تحلیل داده‌ها از نظریۀ زمینه‌ای رویکرد نظام‌مندِ[1] اشتراس و کوربین[2] (1998) استفاده شد که در آن  سه روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی استفاده می‌شود. با استفاده از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و فرایند کدگذاری و تحلیل داده‌های کیفی و پس از مقایسه مفاهیم به‌دست‌آمده از گروهِ موردِمطالعه، جدول مفاهیم و مقوله‌های کیفیت زندگی کاری استخراج ‌شد. در تجزیه‌وتحلیل متن مصاحبه‌ها در کدگذاری باز، شباهت‌های موضوعی بین مفاهیم اولیه، در مفاهیم ثانویه تجمیع شدند. در مرحله کدگذاری محوری براساس شباهت‌های موضوعی بین مفاهیم ثانویه، مقوله‌های محوری به‌دست آمد. در کدگذاری انتخابی مقوله‌های محوری در یک مقوله‌ هسته‌ای یا مرکزی تحت عنوان «عدالت و قانون‌گرایی» تجمیع شدند 14 مقوله محوری درقالب شرایط علّی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها‌ و پیامدها به‌دست آمد. عدالت و قانون‌گرایی مقوله مرکزی است که همه مقولات را به هم پیوند می‌دهد.
 
[1]. Systematic approach
[2]. Strauss, A. L., & Corbin, J

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Model for the Quality of Work Life for the Employees of Welfare Organization

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Khabbazi Ravandi 1
  • Abdollah Shafiabady 2
  • Mohammad Asgari 3
  • Ahmad Borjali 4
1 PhD Student at the Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
2 Full professor at the Department of Counseling, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
3 Associate professor at the Department of Measurement, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
4 Full professor at the Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Developing the quality of employees’ work life results in the improvement of service delivery to the clients of the organizations. This research is ultimately intended to design a model for the quality of work life of employees of the Welfare Organization. Participants in this study included official and staff managers and employees of welfare offices in Tehran and its affiliated centers, from whom 20 people were selected as the sample by purposive sampling. Semi-structured and in-depth interviews were employed to collect the data. To analyze the data, Strauss and Corbin’s (1998) grounded theory of the systematic approach was used, wherein three methods of open coding, axial coding and selective coding are used. A table of the concepts and categories of quality of working life was derived by semi-structured interviews and the process of coding and analyzing qualitative data and by comparing the concepts obtained from the study group. In the analysis of the texts of the interviews in open coding, thematic similarities between the primary concepts were integrated into the secondary concepts. The axial categories in the axial coding stage, were based on the thematic similarities between the secondary concepts. In the selective coding, the central categories were clustered into a core or central category called “justice and legalism”. Afterwards, the relationship between the categories with one another were categorized in a paradigm model on the basis of the grounded theory called the “model of quality of working life of employees of the Welfare Organization”. 14 axial categories were identified in the form of causal conditions, contextual conditions, intervening conditions, strategies, and consequences. Justice and legalism are the central categories connecting all other categories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Work life quality model
  • quality of work life
  • Welfare Organization

مراجع

احسنی، حسین (1391)، بررسی رابطه رفاه اجتماعی کارکنان و کیفیت زندگی کاری آنان، به‌ راهنمایی سیدعلی‌اکبر احمدی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام‌نور تهران غرب، کارشناسی ارشدِ رشته مدیریت دولتی.
اخروی، امیرحسین و طلائی، مهدی (1398)، اولویت‌بندی شاخص‌های ارتقای کیفیت زندگی کاری منابع انسانی (مطالعۀ موردی: کارکنان بیمارستان دولتی)، توسعۀ مدیریت و منابع انسانی و پشتیبانی، 14(54): 166-192.‎
اصفهانی، علی‌رضا (1390)، طراحی مدل برتر کیفیت زندگی کاری در وزارت کار و امور اجتماعی، به‌راهنمایی زهرا برومند، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، کارشناسی ارشدِ رشته مدیریت استراتژیک.
امیرپور، مهناز و خراشادی‌زاده، زهرا (1391)، بررسی عوامل موثربرکیفیت زندگی کاری کارکنان و اساتید دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 9 کشور، پژوهشنامه تربیتی ، 103.
بابازاده، طاهره؛ جمشیدیان، عبدالرسول؛ رحیمی، حمید و مرادی، محمدرضا ( 1393)، تحلیل رابطه بین عدالت سازمانی و رضایت شغلی کارکنان سازمان بهزیستی شهر اصفهان، جامعه‌شناسی کاربردی، 25(1): 84-71.
بزاز جزایری، سیداحمد (1385)، تدوین مدل بررسی کیفیت زندگی کاری (مطالعه موردی در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)، به‌راهنمایی محمدحسن پرداخت‌چی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، دکتری رشته مدیریت آموزشی.
بزاز جزایری، سیداحمد و پرداخت‌چی، محمدحسن (1386)، تدوین مدل ارزیابی کیفیت زندگی کاری کارکنان در سازمان‌ها، فصلنامه علوم مدیریت ایران، 2(5): 123 – 151.
پرداخت‌چی، محمدحسن،  قهرمانی، محمد و گل‌دوست جویباری، یاسر (1394)، کیفیت زندگی کاری (ضرورت بالندگی کارکنان در سازمان‌ها)، تهران: انتشارات یاد عارف.
جمشیدی، عالیه (1379)، بررسی کیفیت زندگی کاری کارکنان مراکز توانبخشی روزانه دولتی بهزیستی استان تهران، به‌راهنمایی ابوالقاسم پوررضا، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، کارشناسی ارشد رشته مدیریت توانبخشی.
خشوعی، مهدیه‌سادات (1396)، تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی» در آموزش‌وپرورش، راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده، دوفصلنامه علمی- پژوهشی تربیت اسلامی، شماره 25: 71- 93.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سیدمهدی و آذر، عادل (1398)، روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، چاپ ششم، تهران: انتشارات صفار- اشراقی.
ریجو، رونالد ا. (1995)، زمینه روان‌شناسی صنعتی سازمانی، چاپ پنجم، (ترجمۀ داوود حسین‌زاده، پرویز صالحی و زهرا لبادی، 1398)، تهران: انشارات مازیار.
زاهدی اصل، محمد (1380)، بررسی وضعیت امور رفاهی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی، دانشور، 9(36): 81- 104.
 زاهدی، شمس‌السادات؛ الوانی، سیدمهدی و فقیهی، ابوالحسن (1390)، فرهنگ جامع مدیریت، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
سلطانی، ایرج و داستانی، مهدی (1389)، بررسی تأثیر کیفیت زندگی کاری بر عملکرد کارکنان در استانداری اصفهان و ارائه یک الگوی جامع، دانشور رفتار، 18(2): 295- 310.
علامه، سیدمحسن (1378)، توسعه الگوی کیفیت زندگی کاری والتون برمبنای ارزش‌های اسلامی (باتأکیدبر نهج‌البلاغه) و تعیین تأثیر آن بر کاهش تنیدگی روانی، به‌راهنمایی علی‌اصغر فانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، دکتری رشته مدیریت (گرایش منابع انسانی و رفتار سازمانی).
قشقایی‌زاده، نصراله (1399)، طراحی و تدوین مدل ارتقای کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت‌علمی، سلامت کار ایران، 17(1): 1-12.
قهرمانی، احتشام؛ پرنده، اکرم؛ وفادار، زهره و عبادی، عباس (1397)، بررسی مخاطرات شغلی و عوامل مرتبط به آن در کارکنان مراقبت بهداشتی شاغل در بیمارستان‌های نظامی سال 95-96، مجله طب نظامی، 20(1): 64-56.
مهداد، علی (1395)، روان‌شناسی صنعتی سازمانی، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارت جنگل.
مهداد، علی، زریبافان، معصومه و مهدی‌زادگان، معصومه (1394)، کارکردهای کیفیت زندگی کاری برای بهره‌‌وری کارکنان (مطالعۀ موردی بیگانگی شغلی و فرسودگی عاطفی)، مدیریت بهره‌وری، 8(32): 125- 146.
نصرت‌پناه، سیاوش؛ حسنی، کاوه و یزدی، امید (1391)، بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و بهره‌وری نیروی انسانی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، 4(1): 189- 206.
نورشاهی، نسرین و سمیعی، حسین (1390)، بررسی کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های دولتی ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 59: 91- 114.
نورشاهی، نسرین و فراست‌خواه، مسعود (1391)، کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت‌علمی براساس تجربۀ زیستۀ آنها، فصلنامۀ انجمن آموزش عالی ایران، 4(2): 37- 64.
 
Adisa, T. A., & Gbadamosi, G. (2019). Regional crises and corruption: the eclipse of the quality of working life in Nigeria. Employee Relations: The International Journal, 41(3), 571-591.
Ahmad, S. (2013). Paradigms of quality of work life. Journal of Human Values, 19(1), 73-82.
Biresaw, H., Boru, B., & Yimer, B. (2020). Quality of nursing work life and associated factors in Amhara Region Referral Hospitals, Northwest Ethiopia: A cross sectional study. International Journal of Africa Nursing Sciences, 13, 100214.
Fernandes, R. B., Martins, B. S., & Caixeta, R. P., Costa Filo, C.G., Braga, G.A., Antonialli, L.M. (2017). Quality of Work Life: an evaluation of Walton model with analysis of structural equations. Revista Espacios, 38(03): 5- 25.
Foster, C. (2019). Investigating professional quality of life in nursing staff working in adolescent psychiatric intensive care units (PICUs). The Journal of Mental Health Training, Education and Practice. 14(1), 59-71.
Giarelli, E., Denigris, J., Fisher, K., Maley, M.K. & Nolan, E. (2016, May). Perceived quality of work life and risk for compassion fatigue among oncology nurses: a mixed-methods study. In Oncology nursing forum (Vol. 43, No. 3, p. E121- E131).
Gilaninia, S. (2017). A Conceptual Model: The Chain of Quality of Work Life. Kuwait Chapter of the Arabian Journal of Business and Management Review, 33(91): 1-15.
Glaser, B. & Strauss, A. (1967). The discovery of grounded theory, Aldine Publishing Company. Chicago.
Goudarznand-Chegini, M., & Mirdoozandeh, S. G. (2012). Relationship between quality of work-life and job satisfaction of the employees in public hospitals in Rasht. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences, 14(2), 108‑111.
Grote, G., & Guest, D. (2017). The case for reinvigorating quality of working life research. Human relations, 70(2), 149-167.
Jin, J. H., & Lee, E. J. (2021). Structural Equation Model of the Quality of Working Life among Cancer Survivors Returning to Work. Asian Nursing Research, 15(1), 37-46.
Jin, J. H., & Lee, E. J. (2020). Factors Affecting Quality of Work Life in a Sample of Cancer Survivor Female Nurses. Medicina, 56(12), 721.
Kanten, S., & Sadullah, O. (2012). An empirical research on relationship quality of work life and work engagement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 62, 360-366.
Lau, R. S. (2000). Quality of work life and performance–An ad hoc investigation of two key elements in the service profit chain model. International journal of service industry management, 11(5), 422-437.
Lohfeld, L., Krueger, P., Brazil, K., Edward, H. G., Lewis, D., & Tjam, E. (2002, December). Salient and critical issues from a Canadian healthcare quality-of-work-life survey. In Healthcare Management Forum (Vol. 15, No. 4, pp. 73-81).
Martel, J. P., & Dupuis, G. (2006). Quality of work life: Theoretical and methodological problems, and presentation of a new model and measuring instrument. Social indicators research, 77(2), 333-368.
Mirkamali, S. M., & Thani, F. N. (2011). A study on the quality of work life (QWL) among faculty members of University of Tehran (UT) and Sharif University of Technology (SUT). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 179-187
Noor, S. M., & Abdullah, M. A. (2012). Quality work life among factory workers in Malaysia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 35, 739-745.
Oladi, M., Manzari Tavakoli, H., Sayadi, S., Salajeghe, S., & Sheikhi, A. (2019). Exploring and Explaining Employees' Maturity Based on Quality of Work Life in Order to Present an Appropriate Model in the State Section of Iran. Journal of System Management, 5(4), 161-176.
Rao, P. K., & Venugopal, P. (2009). Perceptual factors in quality of work life of Indian employees. Paradigm, 13(1), 104-109.
Serey, T.T. (2006). Choosing a robust quality of work life. Business Forum, 27(2), 7–11.
Siukola, A. E., Virtanen, P. J., Luukkaala, T. H., & Nygård, C. H. (2011). Perceived working conditions and sickness absence-a four-year follow-up in the food industry. Safety and health at work, 2(4), 313-320.
Strauss, A. L., & Corbin, J (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques, California: SAGE Publications.
Swamy, D. R., Nanjundeswaraswamy, T. S., & Rashmi, S. (2015). Quality of work life: Scale development and validation. International Journal of Caring Sciences, 8(2), 281-300.
Utami, U., Kusnanto, H., Riyono, B., & Alim, S. (2018). The Validity and Reliability of Quality of Nursing Work Life Instrument for Hospital Nurses. Jurnal Ners, 13(2), 227-232.
Walton, R. E. (1973). Quality of life at work: What is it? Sloan Management Review,15(1), 11-21.
Yeo, R. K., & Li, J. (2011). Working out the quality of work life: A career development perspective with insights for human resource management. Human Resource Management International Digest, 19(3), 39-45.
پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی
دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 45
شماره پیاپی 45، فصلنامه پاییز
مهر 1400
صفحه 201-245

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 مرداد 1399
  • تاریخ بازنگری: 25 خرداد 1400
  • تاریخ پذیرش: 10 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار