شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد و مؤلفه‌های شایستگی رؤسای دادگستری ایران

موسوی, نجم الدین; فرهیخته, فاطمه; وحدتی, حجت; حکاک, محمد

شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد و مؤلفه‌های شایستگی رؤسای دادگستری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد، دانشگاه لرستان،ایران

² گروهرفتار سازمانی، دانشگاه لرستان،ایران

چکیده

هدف این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های شایستگی رؤسای دادگستری ایران است. روش انتخابی این پژوهش، ترکیبی است. در بخش کیفی نمونه‌گیری به‌صورت هدف‌مند و گلوله برفی انجام شده است و درنهایت با 21 تن از خبرگان قوه ‌قضائیه مصاحبه انجام شد و برای تحلیل مصاحبه‌ها، از روش تحلیل محتوا و در بخش کمی از پرسشنامه و نمونه‌گیری تصادفی و تحلیل معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته‌های بخش کیفی نشان داد که مؤلفه‌های اصلی شایستگی رؤسای دادگستری عبارتند از: شایستگی‌های فردی، شایستگی‌های قضایی، شایستگی‌های مدیریتی و شایستگی‌های فراسازمانی. علاوه‌بر‌آن باتوجه‌به نتایج کمّی پژوهش، مشاهده ‌شد که اهمیت هرکدام از متغیرهای فرعی پژوهش به‌ترتیب عبارتند از: هوشمندی، شم قضایی، مهارت‌های ادراکی، مدیریت محیط، شجاعت، دانش قضایی، تفکر راهبردی، تعالی‌جویی، توان مذاکره و ارتباطات، هدف‌گذاری، دانش حقوقی، مدیریت رفتارهای سیاسی، اگاهی محیطی، پاکدامنی، سرمایه اجتماعی، شایسته‌سالاری، اخلاق‌مداری، انتصاب پلکانی، نظم و آراستگی، تعهد و عدالت، رفتار شهروندی، نظارت و کنترل، اخلاق قضایی، الگوبودن و برنامه‌ریزی.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.82548002.1398.11.4.3.9

عنوان مقاله [English]

Identification and Prioritization of the Dimensions and Components of the Competencies of Chief Justices in Iran

نویسندگان [English]

najmeddin mousavi ¹
fatemeh farhikhteh ²
HOJJAT VAHDATI ¹
mohammad hakkak ¹

¹ Associate Professor at the Faculty of Economic, Lorestan University

² Phd Candidate, of Organization Behavior, Lorestan University

چکیده [English]

This research is intended to identify the dimensions and components of the competencies of the chief justices in Iran. This is a mixed research. In the qualitative phase, the sample is selected purposively through snowball method containing 21 judges and experts of the Iranian judiciary who participated in the interviews. Data analysis is performed by qualitative content-analysis method. Purposeful and snowball sampling was used in the qualitative part of the research. Finally, 21 law experts were interviewed. Content analysis method was used to analyze the interviews, while a questionnaire and structural equation analysis were used in the quantitative part through random sampling. The findings of the qualitative section illustrated that the main components of chief justices contain individual competencies, judicial competencies, managerial competencies, and extra-organizational competencies. Moreover, the quantitative results of the study demonstrated that the sub-variables of the study were classified in terms of importance as follows: intelligence, judiciary intuition, perceptual skills, control of the environment, courage, judicial knowledge, strategic thinking, seeking excellence, negotiation and communication skills, targeting, knowledge of law, management of political behavior, environmental awareness, chastity, social capital, meritocracy, ethics, step-by-step appointment, order and fairness, commitment and justice, faire citizenship behavior, supervision and control, judicial ethics, modeling and planning.

کلیدواژه‌ها [English]

competence
chief of justice
individual competence
managerial competence
extra-organizational competence

مراجع

آیین‌نامه تعیین گروه‌های شغلی و ضوابط مربوط به ارتقا گروه و تغییر مقام قضات 1392.

اکرامی، محمود و رجب‌زاده، سمیه (1391)، توسعه مؤلفه‌های مقیاس سنجش شایستگی مدیران، فرایند مدیریت و توسعه، ش 77: 49 ـ 69.

امامی میبدی، احمدعلی؛ رحیمیان، حمید؛ عباس‌پور، عباس و غیاثی ندوشن، سعید (1398)، طراحی الگوی شایستگی‌های رهبری در دانشگاه‌های دولتی شهر تهران، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع). سال یازدهم، ش 2: 75 ـ 100.

بابایی زکلیلی، محمدعلی و شیخ، ابراهیم (1390)، دستنامه توسعه مدیران: مجموعه تعاریف و حکمت‌های فرهنگی و روش‌های توسعه شایستگی‌های مدیران، مؤسسه مطالعات بهره‌وری و منابع انسانی، تهران: انتشارات سرآمد: 135 ـ 142.

باردن (1374)، تحلیل محتوا، ترجمه محمد یمنی دوزی سرخابی و ملیحه آشتیانی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

برنامه چهارم توسعه قضایی.

بهشتی، محمدجواد و مردانی، نادر (1386)، آئین دادرسی مدنی، چاپ سوم، جلد 1، تهران: نشر میزان.

پروینی، علی؛ اصغرزاده بناب، مصطفی و رمضانیان، هادی (1397)، وظایف و اختیارات رئیس دادگستری شهرستان، معاونت راهبردی قوه قضائیه.

پیام آموزش (1396)، مرکز آموزش معاونت منابع انسانی قوه قضائیه، شماره دوم.

تاج‌آبادی، حسین و بیات، مهدی (1392)، شایستگی‌های کلیدی در نصب مدیران دستگاه قضایی براساس بیانات و مکتوبات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 21، ش 1: 83 ـ 104.

جوادی آملی، عبدلله (1390)، ادب قضا در اسلام، قم: نشر اسراء.

خشوعی، مهدیه‌السادات و عریضی سامانی، سیدحمیدرضا (1392)، هشت شایستگی مدیریتی: شایستگی‌های ضروری برای مدیران قرن 21، مجله ایرانی مطالعات مدیریت، دوره 6. ش 152: 2 ـ 32.

درویش‌زاده، محمد (1384)، جستاری در مدیریت قضایی (مبانی، محتوا و کاربرد)، معاونت آموزش قوه قضائیه، قم: نشر قضا.

رنجبر، منصور؛ خائف الهی، احمد؛ دانایی‌فرد، حسن و فانی، علی‌اصغر (1392)، ارزیابی الگوی شایستگی‌های مدیران بخش سلامت: رویکرد الگوسازی معادلات ساختاری، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 23، ش 109: 104 ـ 113.

زاهدی، شمس‌السادات و شیخ، ابراهیم (1389)، الگوی قابلیت‌های راهبردی مدیران میانی دولتی، مطالعات مدیریت راهبردی: 95 ـ 139.

سپهوند، رضا؛ وحدتی، حجت‌اله؛ اسماعیلی، محمودرضا و رحیمی‌ اقدم، صمد (1395)، طراحی الگوی مزیت رقابتی پایدار مبتنی‌بر شایستگی سرمایة انسانی در صنعت بیمه، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال هشتم، ش 1: 208 ـ 179.

شاه‌حیدری‌پور، محمدعلی و همتی، مجتبی (1396)، شرح اصول رفتار قضایی (بنگلور)، معاونت حقوقی قوه قضائیه، انتشارات خرسندی.

طهماسبی، جواد (1390)، فرایند نظارت انتظامی بر رفتار قضات، مجله حقوقی دادگستری: 209 ـ 229.

قانون نظارت بر رفتار قضات، مصوب 25/2/1392.

قشلاقی، مژگان؛ حقانی، محمود و محمدی مقدم، یوسف (1394)، نیازسنجی آموزشی گروه‌های شغلی قضات براساس رویکرد شایستگی (مطالعه موردی: مجتمع‌های قضائی استان تهران)، فصلنامه مطالعات منابع انسانی سال پنجم، شماره شانزدهم: 141 ـ 163.

قضاوت در آینه‌ ولایت (1388)، معاونت آموزش قوه قضائیه، گزیده بیانات مقام معظم رهبری پیرامون مسائل قضایی، معاونت آموزش قوه قضائیه، قم: نشر قضا.

ماهنامه حقوقی فرهنگی و اجتماعی دادرسی (1396)، سال بیست‌ویکم، شیوه‌های دادرسی پیامبر اعظم(ص): 19.

مؤمنی‌راد، اکبر؛ علی‌آبادی، خدیجه؛ دانش، هاشم و فرومزینی، ناصر (1392)، تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت مراحل و اعتبار نتایج، فصلنامة اندازه‌گیری تربیتی، سال چهارم، شمارة 14.

ناصری دولت‌آبادی، مهدی و صبوری؛ مصطفی (1396)، چگونه یک قاضی شایسته باشیم؛ نصیحتی برای قضات تازه‌کار، فصلنامه قضاوت، ش 92.

ناصری دولت‌آبادی، مهدی و صبوری، مصطفی (1396)، ویژگی‌های یک قاضی خوب، اصول اخلاق قضایی و رفتار حرفه‌ای، فصلنامه قضاوت، ش 91.

نهج‌البلاغه، عهدنامه امام علی(ع) برای مالک اشتر نَخَعی نامه 53.

وکیلیان، حسن (1393)، راهنمای مرجع تقویت سلامت و توانمندی قضایی، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.

یرو، روژه (1384)، نهاد‌های قضایی فرانسه: ترجمه شهرام ابراهیمی، عباس تدین و غلامحسین کوشکی، مرکز مطالعات توسعه قضایی، چاپ سپهر نوین، قم: سلسییل.

Amaya, A. (2013). Exemplarism and Judicial Virtue, journal of Law & Literature, 25, Issue 3.

Armstrong, M. (2008). “Strategic Human Resource Management: A Guide to Action.” London: Kogan, page, 4 Th Ed. ISBN 978 0 7494 5375 6.

Brown, L., George, B., & Mehaffey-Kultgen, C. (2018). The development of a
competency model and its implementation in a power utility cooperative: an action
research study. journal of Industrial and Commercial Training, 51(3): 123-135.

Burgoyne, J. G. and R Stuart. (1976). The nature, use and acquisition of managerial skills and other attributes, journal of personnel review, 19-29.

Clark, j. & armit, k. (2010). Leadership competency for doctors: a framework. journal of leadership in health services, 23(3): 29-115.

Dobois. D. d. rothwell. W. j. stern. D. j. & kemp. L. k. (2004). Competency-based human resource management. Palo Alto; CA: Davies-black publishing.

Draganidis, F, & Mentzas, G. (2006). Competency Based Management: a Review of Systems and Approaches. Information Management and Computer Security, 14(1), 51 – 64.

esterling k. m, (1999). judicial accountability the right way: official performance evaluations help the electorate as well as the bench, in judicature.; vol. 82, no. 5, pp, pp. 2006-2015.

Fang, C. H., Chang, S. T., & Chen, G. L. (2010). Competency development among
Taiwanese healthcare middle manager: A test of the AHP approach. African
journal of business management, 4(13), 2845.

Huong Vu, G. T. (2017). A critical review of human resource competency model: evolvement in required competencies for human resource professionals, Journal of Economics, Business and Management, 5(12): 359-365.

Katz, r. l. (1995). Skills of an effective administrator. Harvard business review. Open Journal of Leadership, 33(1), 33-42.

Likamaa.k. (2015). Developing a project manager’s competencies: a collective view of the most important competencies. University of Turku, pohjoisranta 11p.o. box xx f1 2810, Procedia Manufacturing 3, 681,687. Available online at www.sciencedirect.com.

Lucia. A. d. & lepsinger, r. (1999). The art and science of competency models: pinpointing critical success factors in organization. San Francisco: josser-bass/Pfeiffer.

Mansfield, r. s. (1996). Building competency models: approaches for HR professionals. Journal of Human resource management. 7-18.

Nitin V. (2010). Competencies and Competency Model a Brief overview Of Its Development and Application, SIES Journal of Management. April-August 2010. Vol. v(1): 121131.

Pan, Y. (2017). Are You an Excellent International Entrepreneur?
Building a Competency Model of International Entrepreneurs Based on
the Grounded Theory. Journal of Service Science and Management, 10(04), 394.

Ramsden, P. (1996).Learning to lead in higher education. New York: Routledge.

Raveendran, R. V. (2009). Rendering Judgments–some basics, SCC Journal (10).

Revised, J. (2014). “Competencies for Entry-Level Registered Nurse Practice,” College of Nurses of Ontario.

Sandwith, P. (1993). A hierarchy of management training requirements: the competency domain model, Public personnel management. 43-63.

Sanghi, s. (2007). Competency mapping: understanding designing and implementing competency models in organizations. Sage publication Inc.

Wesselink, R, Blok. V, van Leur. T, Dentoni, D. (2016). Individual competencies por managers engaged in corporate sustainable management practices. Journal of cleaner production; 106. 497-506.