بررسی نقش ابزارهای مدیریت استراتژیک در برنامه‌ریزی منابع انسانی راهبردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی گروه مدیریت دانشگاه پیام نور تهران ایران

چکیده

منابع انسانی، مهم‌ترین منبع راهبردی سازمان‌ها به شمار می‌آیند و برنامه‌ریزی راهبردی در جهت جذب و نگهداری کارکنانی توانمند و متخصص از اولویت خاصی در سازمان­ها برخوردار است. دراین‌راستا هدف اصلی پژوهش حاضر، بهره‌گیری از ابزارهای مدیریت راهبردی برای برنامه‌ریزی منابع انسانی است. جامعۀ آماری شامل مدیران و کارکنان سازمان بیمه تأمین اجتماعی بوده و حجم نمونه به روش کوکران 72 نفر تعیین شد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق‌ساخته شامل 42 گویه براساس طیف لیکرت پنج‌گزینه‌ای استفاده شده است. ابزارهای مدیریت راهبردی مورداستفاده شامل ماتریس عوامل داخلی و خارجی، تحلیل SWOT و ماتریس برنامه‌ریزی کمی راهبردی QSPM می‌باشند. یافته‌ها نشان داد در ماتریس عوامل داخلی ضعف (38/2) و در ماتریس عوامل خارجی فرصت (61/2) در مدیریت منابع انسانی سازمان وجود دارد. با استفاده از تحلیل سوات، ده راهبرد برنامه‌ریزی منابع انسانی مشخص و با ماتریس برنامه‌ریزی راهبردی کمی رتبه‌بندی شدند. راهبردهای تهاجمی گزینش و ارزیابی علمی و اصولی نیروهای تحصیل‌کرده و افزایش ظرفیت جذب نیروهای تخصصی و توانمند و راهبرد  تدافعی نظام‌مندکردن نظام انتصاب و جانشین‌پروری براساس شایستگی از مهم‌ترین راهبردهای برنامه‌ریزی منابع انسانی بوده­اند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Appraisal of the Role of Strategic Management Tools in Strategic Human Resource Planning

نویسنده [English]

  • Bahman Gholami
management,payam e noor
چکیده [English]

Human resource is considered as the most important strategic source for organizations. Strategic planning for attraction and maintenance of highly skilled and expert personnel is of special priority in organizations. Hence, the main purpose of this research is to apply strategic management tools for human resource planning. The statistical population consists of managers and employees of the Social Security and Insurance Organization. A sample of 72 subjects was formed by the Cochran Method. A researcher-made questionnaire including 42 items, based on the five-choice Likert scale, was used for data collection. The strategic management tools included internal and external factors matrices, SWOT analysis, and quantitative strategic planning matrix (QSPM). The findings show that there are weaknesses in the internal factors matrix (2.38), and opportunities in the external factors matrix (2.61) for human resource management. Using SWOT analysis, ten human resource planning strategies were identified and ranked with quantitative strategic planning matrix. The proactive strategies of scientific and essential selection and evaluation of educated employees and increasing the capacity for recruiting specialized and empowered personnel, and the defensive strategy of systematization of the appointment and succession system based on merit are the most important strategies for human resource planning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • strategic management tools, human resource, SWOT
  • QSPM
ابطحی، سیدحسین و موسوی، سیدمحمد (1388)، تدوین استراتژی­های منابع انسانی (مطالعه موردی: یکی از سازمان­های معنوی کشور)، فصلنامۀپژوهش­هایمدیریتمنابعانسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، سال اول، شمارۀ 3: 23 ـ 1.
الوانی، سیدمهدی (1387)، مدیریتعمومی، تهران: انتشارات نشرنی.
پوراسدى، محمد و حسینى، ناهید (1391)، تدوینراهبردهایورودیمنابعانسانیدرپلیس پیشگیری، پژوهش­هاى مدیریت انتظامی، دورۀ 7، شمارۀ 4: 618 ـ 596.
حسنقلی‌پور، طهمورث و آقازاده، هاشم (1384)، برنامه‌ریزی استراتژیک برای مؤسسات کوچک و متوسط، فصلنامۀپژوهشنامهبازرگانی، دورۀ 9، شمارۀ 35: 100 ـ 65.
خلیلی، محمد (1389)، بررسیتحلیلیتأثیراستفادهمناسبازاستراتژیاقیانوس آبیبر ارتقای فروشدرصنایعالکترونیک، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
دباغیان‌نژاد دزفولی، رضا (1393)، تدوین استراتژی مدیریت منابع انسانی با رویکرد  EFQM (در اداره کل بنادر و دریانوردی بندر امام خمینی(ره) با استفاده از 5 شاخص توانمندساز)، فصلنامۀدیدگاه. دورۀ 1، شمارۀ 1: 56 ـ 23.
رحمان‌سرشت، حسین (1383)، مدیریتراهبردی دراندیشهنظریه‌پردازان، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
رضوانی، موسی و معافی، مریم (1393)، بررسی ارتباط برنامه‌ریزی استراتژیک منابع انسانی با عملکرد سازمان (مطالعه موردی: فرمانداری‌های غرب استان گیلان)، مطالعات کمی در مدیریت، دورۀ 5، شمارۀ 4: 68 ـ 53.     
رنجبر مختار و پورکیایی مسعود (1393)، ارائه الگوی مناسب مدیریت استراتژیک منابع انسانی با رویکرد قابلیت ایجاد دانش سازمانی در سازمان‌های دولتی جمهوری اسلامی ایران، مدیریت توسعهو تحول، دورۀ 16: 59 ـ 51.
سیدجوادین، رضا و حسین‌زاده، ماشااله (1387)، قابلیت­های بین رابطه بررسی  استراتژیک کارکنان و سبک‌های مدیریت منابع انسانی در شرکت­های صنعتی استان تهران، فصلنامۀمدرسعلومانسانی، دورۀ 12، شمارۀ 1: 188 ـ 159.
غفاریان، وفا و کیانی، غلامرضا (1387)، استراتژی اثربخش، تهران: انتشارات فرا.
موحدی، محمدمهدی؛ ابویی مهریزی، محمدحسین و حسینی، علی‌محمد (1391)، استفاده از QSPM در تجزیه‌وتحلیلSWOT  به‌عنوان ابزاری برای برنامه‌ریزی استراتژیک (مطالعه موردی: گروه خودروسازی سایپا)، پژوهشگر (مدیریت)، دوره 9، شماره 28: 10 ـ 1.
 
Abraham, S. (2006). Blue oceans, temporary monopolies, and lessons from practice. Strategy & Leadership, 34(5): 52-57.
Allison, M., & Kaye, J. (2011). Strategic planning for nonprofit organizations: A practical guide and workbook. John Wiley & Sons.
Armstrong, M. (2001). A Handbook of Human Resource Management Practice. 8th Edition. London.
Armstrong, M. and Baron, A. (2005). Handbook of Strategic HRM: The Key to Tm Proved     Business Performance. CIPD, London.
Brews, P., & Purohit, D. (2007). Strategic planning in unstable environments. Long Range Planning, 40(1), 64-83.
Bryson, J. M. (2011). Strategic planning for public and nonprofit organizations: A guide to strengthening and sustaining organizational achievement (Vol. 1). John Wiley & Sons.
Chadwick, C. (2005). The vital role of strategy in strategic human resource management     education. Human Resource Management Review, 15(3), 200-213.
Collins, C.J. & Clark, K.D. (2003). Strategic human resource practices, top management team social networks, and firm performance: the role of human resource in creating organizational competitive advantage. Academy of Management Journal, 46(6), 740–51.
Ferris, G. R., Hochwarter, W. A., Buckley, M. R., Harrell-Cook, G., & Frink, D. D. (1999). Human resources management: Some new directions. Journal of management, 25(3), 385-415.
Gurel, B., & Sari, I. U. (2015). Strategic Planning for Sustainability in a Start-Up Company: A Case Study on Human Resources Consulting Firm. European Journal of Sustainable Development, 4(2), 313-322.
Hendry, C., & Pettigrew, A. (1990). The practice of strategic human resource management. Personnel review, 15(5), 3-8.
Jesus, T. S., Landry, M. D., Dussault, G., & Fronteira, I. (2017). Human resources for health (and rehabilitation): Six Rehab-Workforce Challenges for the century. Human resources for health, 15(1), 8.
Kim, W. C., & Mauborgne, R. (2014). Blue ocean strategy, expanded edition: How to create uncontested market space and make the competition irrelevant. Harvard business review Press
McMahan, G.C., Virick, M. & Wright, P.M. (1999). Alternative theoretical perspectives for strategic human resource management revisited: progress, problems and prospects, Research in Personnel and Human Resources Management, supplement, 4, 99–122.
Mill More, et al. (2007). Strategic Human Resource Management. LT London.
Miller, D. (2006). Strategic human resource management in department stores: An historical perspective. Journal of Retailing and Consumer Services, 13(2), 99-109.
Mintzberg, H. (2000). The rise and fall of strategic planning. Pearson Education.
Pearce, J. A., & Robinson, R. B. (2000). Cultivating guanxi as a foreign investor strategy. Business Horizons, 43(1), 31-38.
Porter, M. E. (1996). What is strategy? Harvard Business Review, 74 (6): 61-78.
Power, D., & Sohal, A. S. (2000). Human resource management strategies and practices in just-in-time environments: Australian case study evidence. Technovation, 20(7), 373-387.
Qasemi, H. R., & Farahani, M. V. (2012). Formulation an appropriate model of strategic human resources planning. Elixir human resource management, 46, 8051-8057.
Smith, R. D. (2013). Strategic planning for public relations. Routledge.
Stonehouse, G., & Pemberton, J. (2002). Strategic planning in SMEs–some empirical findings. Management Decision, 40(9), 853-861.
Tsalis, T. A., Nikolaou, I. E., Grigoroudis, E., & Tsagarakis, K. P. (2013). A framework development to evaluate the needs of SMEs in order to adopt a sustainability-balanced scorecard. Journal of Integrative Environmental Science. 10(3-4), 179-197.