آسیب‌شناسی فرایند جذب هیئت‌علمی در دانشگاه‌های دولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه خوارزمی

2 دانشیار دانشگاه خوارزمی تهران

3 استاد دانشگاه خورازمی

4 دانشیار دانشگاه خوارزمی

چکیده

موضوع این تحقیق، آسیب‌شناسی فرایند جذب هیئت‌علمی در دانشگاه‌های دولتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. برای این منظور از روش پدیدار‌نگاری و ابزار مصاحبۀ پاره‌ساختاریافته استفاده شد. روایی صوری و محتوایی سؤالات مصاحبه توسط متخصصان و پایایی تحلیل‌ها با روش پایایی بازآزمون (91/0) و پایایی بین کدگذران (78/0) تأیید شد. جامعۀ موردنظر، تمامی متخصصان آموزش عالی و متصدیان جذب هیئت‌علمی بودند که با روش نمونه‌گیری هدف‌دار، شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند که تحقیق در تعداد 25 نفر به اشباع نظری رسید. مصاحبه‌ها، ضبط، پیاده‌سازی و تحلیل و کدگذاری شد که منتج به شناسایی 24 آسیب در ابعاد چهارگانه: برنامه‌ریزی، نیرویابی، انتخاب و انتصاب شد که مهم‌ترین آسیب در هر یک از ابعاد به‌ترتیب: عدم وجود استانداردهای مشخص برای تخصیص سهمیه‌های استخدام، ضعف سامانۀ ثبت‌نام، یکسانی استانداردهای صلاحیت‌های علمی برای همۀ دانشگاه‌ها و رشته‌ها، تعویق در صدور حکم استخدامی برخی متقاضیان و طولانی‌شدن فرایند استخدام شناخته شد. درپایان نیز مبتنی بر ادبیات تحقیق و واقعیت‌های دانشگاه‌های کشور، راهکارهایی اصلاحی پیشنهاد شد که ازجمله مهم‌ترین آنها‌، تغییر در برخی قوانین بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Pathology of Employing Academic Staff for the Universities of the Ministry of Science, Research, and Technology

چکیده [English]

This research is aimed at the pathology of employing academic staff for universities. The researchers applied phenomenology method and partly-structured interviews to conduct the research. The face validity and content validity of the questions were confirmed by specialists. The reliability of the analyses was assessed by test-retest method (0.91 for retest and 0.78 for coders). The research population included all the experts of higher education and staff recruitment. Interviews were made by a sample of 25 experts which resulted in saturation. The interviews were analyzed and coded. The result illustrated 24 problems which were classified in four groups: planning, detection, selection, and appointment. The following problems were notified: lack of proper standards for allocation, weak registration system, lack of consistent standards for scientific competencies for all universities, prolonged time procedure for recruitment. Finally, based the perceived realities in the existing situation, some solutions were proposed which required changing some regulations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public University at the ministry of science
  • Research
  • and technology
  • Research and Technology
  • the process of employing academic staff
  • pathology
  • scholars
آتشک، محمد؛ قهرمانی، محمد؛ ابوالقاسمی، محمود و فراست‌خواه، مقصود (1390)، مفهوم فساد اداری در نظام آموزش دولتی، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، سال ششم، شمار، 3.
ابراهیمی، یزدان (1385)، جذب اعضای هیئت‌علمی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی ایران و چند دانشگاه معتبر جهان. دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران.
ابزری، مهدی و فغانی، فاطمه (1392)، کاربرد رویکرد AHP و TOPSIS جهت اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر بروز فساد اداری و راه‌کارهای مقابله با آن، مجلۀ تحقیق در عملیات و کاربردهای آن، سال دهم، شمارۀ اول، صص: 57-43.
اجاقی، رضوان؛ کیوان آرا، محمود؛ چشمه‌سهرابی، مظفر و پاپی، احمد (1390). تحلیل آسیب‌شناسی تقلب و سرقت علمی: بر اساس یک تحقیق کیفی، مجلۀ ایرانی آموزش در علوم پزشکی، شمارۀ 11(9).
انتظاری، یعقوب (1390)، ارائه الگویی برای تأمین مالی دانشگاه‌های دولتی، پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شمارۀ 60، صص: 17 تا 36.
انتظاری، یعقوب و محجوب، حسن (1392)، انتخاب سازوکار و روش مناسب برای تخصیص منابع عمومی به آموزش عالی، فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شمارۀ 68، صص: 69-49.
بازرگان، عباس(1390)، مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری، نشر دیدار.
بیابانگرد، اسماعیل (1387)، روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، جلد اول، تهران: نشر دوران.
جاودانی، حمید (1391)، گزارش علمی بازکاوی آیین‌نامۀ استخدامی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری، تهران، مؤسسۀ پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، گروه مطالعات مدیریت آموزش عالی.
جزنی، نسرین (1384)،مدیریت منابع انسانی، تهران: نشر نی.
حاجی کریمی، عباس‌علی و رنگریز، حسن (1386)، مدیریت منابع انسانی، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
حقیقتیان، منصور؛ کریمی‌زاده، سمیه و نظری، جواد (1391)، بررسی برخی عوامل اجتماعی مؤثر بر فساد اداری، جامعه‌شناسی کاربردی، سال 23 شمارۀ پیاپی 48، شمارۀ چهارم.
خانباشی، محمد؛ زاهدی، شمس السادات و الوانی، سید مهدی (1390)، پاسخگویی بستری برای اعتماد عمومی، فصلنامۀ نظم و امنیت انتظامی. شمارۀ دوم، سال چهارم.
خبرگزاری مهر(1394)، مصاحبه با ریاست مرکز جذب وزارت علوم (رضوان‌طلب)، بازیابی از http://www.mehrnews.com/news اسفند 1394.
داوری اردکانی، رضا (1386)، روزنامۀ ایران، (شمارۀ 3710 تاریخ: 21/5/1386، صفحه 10 بخش فرهنگ و اندیشه)
ذاکرصالحی؛ غلام‌رضا و ذاکرصالحی، امین (1389)، بررسی دیدگاه مدیران مراکز علمی کشور در زمینه استقلال دانشگاهی در ایران، فصلنامۀ انجمن آموزش عالی ایران، سال سوم، شمارۀ اول، تابستان 1389.
راولی، دانیل جیمز؛ لوهان، هرمن دی و دولنس، مایکل جی (1383)،تغییر راهبردی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، برنامه‌ریزی برای بقا، ترجمۀ حمیدرضا آراسته، تهران، انتشارات دانشگاه امام حسین(ع). (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1946).
رحیمی، صدری (1377)، روند و معیارهای پذیرش اعضای هیئت‌علمی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی پس از انقلاب اسلامی، تهران، مؤسسۀ پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
رسولی، رضا و شهائی، بهنام (1388)، فساد اداری در مدارس آموزشی: عوامل مؤثر بر پیدایش، گسترش و کاهش آن. مدیریت دولتی، دورۀ 1، شمارۀ 3، ص: 34-19.
سازمان ملی جوانان (1384)، فاز اول پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های جوانان ایران، انتشارات سازمان ملی جوانان، تهران، خیابان آفریقا.
سازمان ملی جوانان (1386)، فاز دوم پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های جوانان ایران، انتشارات سازمان ملی جوانان، تهران، خیابان آفریقا.
سعادت، اسفندیار (1389)، مدیریت منابع انسانی، چاپ چهاردهم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، تهران: مرکز تحقیق و توسعهٔ علوم انسانی.
سیدجوادین، سید رضا (1384)، برنامه‌ریزی نیروی انسانی، انتشارات دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران.
فراست‌خواه، مقصود (1382)، آزادی علمی، مجلس و پژوهش، سال دهم شمارۀ 41.
فراست‌خواه، مقصود (1388)، سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران و تحولات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مؤثر بر آن، تهران: رسا.
قارون، معصومه (1375)، بررسی راه‌های تأمین منابع مالی دانشگاه‌ها، مؤسسۀ پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
 
قضاوی، حسین (1384)، نگاهی به شاخص‌های سنجش مبارزه به فساد، مجله اقتصادی، سال پنجم شمارۀ 51 و 52.
گراوند، میرزا (1390)، ارزیابی فرایند استخدام هیئت‌علمی در دانشگاه لرستان، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه خوارزمی.
محمدپور، احمد (1392)، روش تحقیق کیفی ضدروش جلد دوم (چاپ دوم)، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
مدرس هاشمی، محمود (1391)،نقدی بر روند جذب اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های کشور در سال‌های اخیر، منتشر شده در سایت خبری تعامل در تاریخ 4/8/1391  www.taamolnews.ir.
مردانی، محمد‌رضا؛ حکیم، امین و خالقیان، امیر (1392)،آشنایی با عملکرد و فرایند جذب و تبدیل وضعیت اعضای هیئت‌علمی. مرکز جذب اعضای هیئت‌علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
مصدق، هادی (1395)، بررسی فرایند جذب اعضای هیئت‌علمی در دانشگاه‌های دولتی وزارت علوم و ارائه الگوی مناسب (رسالۀ دکتری منتشرنشده)، دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی تهران.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری (1390)، بررسی و آسیب‌شناسی آیین‌نامۀ ارتقای اعضای هیئت علمی، بازیابی‌شده از سایت           http://www.isti.ir/uploads/erteghaheyatelmi.pdf .
نادری، ابوالقاسم (1388)، مالیۀ آموزش. انتشارات دانشگاه تهران.
وزارت کار و رفاه اجتماعی (در دست چاپ)، فاز چهارم پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های جوانان ایران، در دست چاپ.
هیئت عالی جذب (1394)، مجموعه‌قوانین جذب هیئت‌علمی، برگرفته از http://jz.farhangoelm.ir/، دی‌ماه 1394.
Altbach, P.G. (2002). How are Faculty Faring in Other Countries?, in R.P. Chait (Ed.) The Questions of Tenure. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Batterbury. (2008).Tenure or permanent contracts in North American higher education? A critical assessment. Policy Futures in Education 6 (3): 286-297.
Bertrand, M., and Mullainathan. S. (2004). Are Emily and Greg More Employable than Lakisha and Jamal? A ield Experiment On Labor Market Discrimination. The American Economic Review 94, no. 4: 991–1013.
Creswell, J. and Miller, D. (2000). Determining Validity in Qualitative Inquiry, Theory into Practice. 39(3).
Columbia university. (2015). Guide to Best Practices in Faculty Search and Hiring. Retrieved from: http://facultydiversity.columbia.edu/.
Eurydice European Unit. (2008). Higher Education Governance in Europe, Policies, structures, funding and academic staff. This document is available on the Internet (http://www.eurydice.org).
Flannigan,S., Barbara R. Jones and Moore, M. (2004). An exploration of faculty hiring practices in Community College. Journal of Research and Practice, 28:10, 823-836, DOI:10.1080/10668920390276894.
Harvard University. (2013). Tenure-Track Handbook, Faculty of Arts and Sciences. retrieve at 2014 from www.harvard.edu.
Hessler K, Ritchie H. (2006). Recruitment and retention of novice faculty. Journal of Nursing Education 2006; 45:150-54.
Majcher, A. (2008). Higher Education Policy. Journal Articles, Report Evalutive, pp245 -258.www.Eric.edu.gov.
Meltdown. (2005). The Predictable Distortion of Global Warming, Patrick J. Michaels, Chap. 11 p. 229.
Riley, N.S. (2011). The Faculty Lounges and Other Reasons Why You Won’t Get the College Education You Paid For, Ivan R Dee.
Robert, V. Caro, S.J. (2008). Moving Beyond Traditional Recruitment Strategies Recruiting and Hiring Faculty for Mission. reported by Loyola Marymount University at 2008.
Searle, J. (1971). The Campus War:A Sympathetic Look at the Campus In Agony. World Publishing Company, ASIN: B0006CPN0E.
Sommers, S. (2006). On Racial Diversity and Group Decision Making: Identifying Multiple Effects of Racial Composition on Jury Deliberations. Journal of Personality and Social Psychology 90, no. 4:597–612.
The University of North Carolina at Chapel Hill. (2015). Summary of EPA non-faculty employee policies. Retrived from: hrconnect.unc.edu at 18/9/2015.
UNM university. (2009). Faculty Search Committee Procedures Handbook. Retrieved from: http://search.unm.edu/search/?q=faculty+recruitment&submit=#gsc.tab=0&gsc.q=faculty%20recruitment&gsc.page=1 at 2014.University of Californi. (2015). Retrived from: http://www.universityofcalifornia.edu/ at 2015.