نقش رهبران دانشگاهی در ارتباط با بالندگی اعضای هیئت‌علمی (مطالعه موردی: دانشگاه شهید بهشتی)

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش رهبران دانشگاهی در ارتباط با بالندگی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی است و بر اساس نوع هدف، توسعه‏ای و به لحاظ روش، کیفی است. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع گلوله برفی با تعداد 10 نفر از اعضای هیئت‌علمی و مدیران و رؤسای دانشگاهی در حوزه آموزش عالی که دارای اطلاعات غنی و کلیدی در خصوص موضوع پژوهش بودند به‌عنوان جامعه موردمطالعه انتخاب و مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته انجام شد. پس از انجام مصاحبه، متن مصاحبه‏ها با استفاده از تحلیل مضمون تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج حاصل از این پژوهش، 81 زیرمقوله (مفاهیم) مرتبط با نقش رهبری دانشگاهی در ارتباط با بالندگی اعضای هیئت‌علمی را در 12 مؤلفه اصلی و قابل دسته‌بندی در سه طبقه کلی بعد فردی، ساختاری- تشکیلاتی و فراسازمانی نشان می‌دهد. بعد فردی شامل چهار مؤلفه‌ انگیزشی، نگرشی، ویژگی‌های شخصیتی و تعهد حرفه‌ای؛ بعد ساختاری - تشکیلاتی شامل شش مؤلفه‌ ساختاری، فرهنگ ‌سازمانی، قوانین و مقررات، ارتباطات سازمانی، تکنولوژی سازمانی و مدیریت سازمان و بعد فراسازمانی در قالب دو مؤلفه اجتماعی و اقتصادی بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Academic Leadership in Relation to the Faculty Development (Case Study: Shahid Beheshti University)

نویسندگان [English]

  • Isa Gholizadeh 1
  • Gholamreza Shams 2
  • Mohammad Hassan Pardakhtchi 3
1 Corresponding author: Master of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Full Professor, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to the role of academic leadership in relation to the faculty development of Shahid Beheshti University. This research was purposely based on developmental research and in terms of epistemological assumptions, was from a type qualitative research. The statistical population of the study consisted of all faculty members and academic director and president. Semi-structured interviews were conducted using a targeted snowball sampling method with 10 faculty members and academic director and president in the field of higher education with rich and key information about the subject of research. With using a purposeful snowball sampling method with 10 faculty members and Academic Directors and Presidents in the field of higher education, which had rich and key information about the research topic, as the study Sample was selected and semi-structured interviews were conducted. After the interview, the text of the interviews was analyzed using thematic analysis technique. The results of this research showed that 81 subcategories (concepts) related to the role of academic leadership in relation to the faculty development in 12 main components and can be classified into three general categories: individual, structural-organizational and supra-organizational dimensions. The individual dimension include four component of motivation, attitude, personality traits and professional commitment; the Structural- organizational dimension consists six component: organizational structure, organizational culture, rules and regulations, organizational communication, organizational technology and organization management and the supra-organizational dimension included two social and economic component.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Faculty Development
  • Academic Leadership
  • Shahid Beheshti University
اسدی، عطاالله؛ طاهری، ماهدخت؛ خوشرنگ، حسین (۱۳۹۰). نیازهای آموزشی اعضای هیئت‌علمی: اولویت‌ها –راهکارها. فصلنامه پژوهش در آموزش علوم پزشکی، ۳ (۲): 36-42.
اقدسی، مریم (۱۳۸۱). راهکارهای مشارکت اعضای هیئت‌علمی دانشکده‌های علوم تربیتی دانشگاه‌های شهر تهران در برنامه‌ریزی آموزشی و درسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
رمزدن، پال (۱۳۸۰). یادگیری رهبری در آموزش عالی (مترجمین عبدالرحیم نوه ابراهیم و همکاران). تهران: انتشارات موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
روشن، سید علی قلی؛ موغلی، علیرضا؛ سالارزهی، حبیب الله؛ پریش، رقیه. (1395). چارچوبی برای مدیریت استعداد در صنعت گردشگری. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 8 (3): 1-29.
سعادت طلب، آیت؛ فتحی، کورش؛ فراستخواه، مقصود؛ خراسانی، اباصلت. (1392). طراحی الگوی تبیین کننده رویکرد مدیران دانشگاهی نسبت به آموزش و بهسازی اعضای هیئت‌علمی: مدلی برآمده از نظریه ای داده بنیاد. پژوهش در نظام های آموزشی. 7 (23): 1-45.
سلطانی پرشکفتی، نجمه؛ جعفری، پریوش؛ قورچیان، نادرقلی؛ باقری، مهدی (1398). مدل بالندگی اعضای هیات علمی دانشگاه پیام نور مبتنی بر یادگیری غیررسمی با استفاده از نظریه داده بنیاد. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 10(4): 312-342.
جمشیدی، لاله. (1386). بررسی وضعیت بالندگی اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی و ارائه الگویی به منظور بهبود مستمر آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران.
چم آسمانی، معصومه؛ صباغیان، زهرا؛ صدق پور، بهرام صادق. (1389). رهبری تراز پنج در میان رؤسای دانشکده‌های دانشگاه‌های جامع. مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، 3(2): 77-58.
عباس زاده رنجبر، فائزه؛ مصطفوی راد، فرشته؛ استواری زیجردی، فریبا. (۱۳۹۶). رابطه بین رهبری اخلاقی با توانمندسازی کارکنان اداره آموزش‌وپرورش شهرستان میناب. دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی، مطالعات فرهنگی، تهران.
فائز، کوکب؛ خنیفر، حسین. (1392). عدالت زبانی و نقش آن در بالندگی منابع انسانی. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی؛ 5(2): 151-170.
فراستخواه، ﻣﻘﺼﻮد. (1397). داﻧﺸﮕﺎه و آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ: ﻣﻨﻈﺮﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﯽ و مسئله‌های اﯾﺮاﻧﯽ. ﺗﻬﺮان: انتشارات نی.
بند علی، بهار؛ ابوالقاسمی، محمود؛ پرداختچی، محمدحسن؛ رضایی زاده، مرتضی. (1397). آسیب‌شناسی برنامه‌های بالندگی هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی. فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، 5 (18): 25-53.
قورچیان، نادرقلی؛ محمدخانی، کامران. (1389). رهبری دانشگاهی مبتنی بر هوش عاطفی و اثربخشی هیات علمی. مدیریت فرهنگی، 4 (8): 121-137.
شعبانی، غلامرضا .(1393). نقش رهبری معنوی بر بالندگی با رویکرد توانمندسازی اعضای هیأت علمی دانشکده های تربیت بدنی و علوم ورزشی و ارائه الگوی پیشنهادی. رساله دکتر تخصصی پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه پیام نور مرکز.
رضایت، غلامحسین؛ قلی‌زاده، عیسی. (1400). الگوی شایستگی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه تراز انقلاب اسلامی. مدیریت در دانشگاه اسلامی، 10(22): 304-324.
بندعلی، بهار؛ ابوالقاسمی، محمود؛ پرداختچی، محمدحسن؛ رضایی‌زاده، مرتضی (1399). برنامه‌‌های بالندگی هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی؛ نقاط قوت ناکافی. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۱۳ (۶) :۶۰۷-۵۹۷.
کشاورز رضوان، نسرین. (1397). مصاحبه با دکتر زکایی، مدیریت مرکز امور هیئت‌علمی. http://sbu.ac.ir/Lists/News/DispForm.aspx?ID=21130
بندعلی، بهار؛ ابوالقاسمی، محمود؛ پرداختچی، محمدحسن؛ رضایی‌زاده، مرتضی (1399). برنامه‌‌های بالندگی هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی؛ نقاط قوت ناکافی. دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۱۳ (۶) :۶۰۷-۵۹۷.
جباری،  غلامرضا؛ یاری، جهانگیر؛ ملکی آوارسین، صادق. (1398). بالندگی اعضای هیات علمی در پرتو رهبری معنوی با میانجیگری یادگیری سازمانی. مجله توانمندسازی سرمایه انسانی، 2 (4): 309-316.
قلی زاده، عیسی؛ رضایت، غلامحسین (1397). شناسایی عناصر کلیدی یادگیری در محیط کار به منظور بالندگی اعضای هیئت‌علمی. ششمین کنفرانس ملی آموزش و توسعه سرمایه انسانی، تهران.
مرزبان، زهرا. (1388). بررسی ضرورت تأسیس مرکز بالندگی اعضای هیئت‌علمی در دانشگاه شهید بهشتی (منابع انسانی، تجهیزات و برنامه ها). پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران.
ساعتچی، محمود؛ عزیرپور، علی‌اکبر (1384). طراحی الگوی رهبری اثربخش دانشگاهی. مجله دانشور رفتار، 3(1): 18-1.
ترک‌زاده، جعفر (1388). شناسایی و تحلیل چالش‌های توسعه مدیریت اسلامی یک الگوی نظامی. فصلنامه راهبرد یاس، 19: 146- 131.
اسکندری، اصغر؛ قنبری، سیروس. (1396). بهبود عملکرد سازمانی معلمان در پرتو رهبری فضیلت گرا با میانجیگری یادگیری سازمانی. نشریه مدیریت مدرسه، 5 (2): 228-248.
قلی پور، آرین؛ پور عزت، علی‌اصغر؛ حضرتی، محمود (1388). بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر اعتماد سازمانی و توانمندسازی در سازمان‌های دولتی. نشریه مدیریت دولتی، 1(2): 118-103.
فیدلر، فرد؛ شمرز، مارتین. (1381). رهبری اثربخش(ترجمه سهراب خلیلی). تهران: مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.
محب زادگان، یوسف؛ پرداختچی، محمدحسن؛ قهرمانی، محمد؛ فراستخواه، مقصود. (۱۳۹۲). تدوین الگویی برای بالندگی اعضای هیات علمی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 19 (4): 1-25.
Blandford, A. E. (2013) Semi-structured qualitative studies. In: Soegaard, M and Dam, R, (eds.) The Encyclopedia of Human-Computer Interaction. Interaction Design Foundation: Denmark.
Camblin, L. D., & Steger, J. A. (2000). Rethinking faculty development. Higher Education, 39(1), 1-18.
Ellstrom, E. (2012). Managerial Support for Learning at Work: A Qualitative Study of First-line Manager in Elder Care. Leadership in Health Service. 25 (4): Pp 273-287.
Evans, L. (2017). University Professors as Academic Leader: Professional Leadership Development needs and provision. Educational Management, Administration & Leadership, 45 (1): Pp 123-140.
Fahimirad, M., Idris, K., & Kotamjani, S. S. (2016). Effective academic leadership of learning and teaching in Malaysian higher education. International Journal of Human Resource Studies, 6(4), Pp 67-83.‏
Lawler, P. A., King, K. P., & Kreber, C. (2002). Planning for effective faculty development: Using adult learning strategies. Alberta Journal of Educational Research, 48(4).
Bolden, R. Jones, S. Davis, H. and Gentle, P (2015). Developing and sustaining shared leadership in higher education. Project Report. Leadership Foundation for Higher Education, London. Available from: http://eprints.uwe.ac.uk/27175.
Fernandez, A. A., & Shaw, G. P. (2020). Academic leadership in a time of crisis: The Coronavirus and COVID‐19. Journal of leadership Studies, 14(1), 39-45.
Gould, D. J., & Hammond, M. (2021). The Leadership Institute for Faculty Development. Med.Sci.Educ. 31, 787–793.
Jolly, B. (2014). Faculty development for organizational change. In Faculty Development in the Health Professions (pp. 119-137). Springer, Dordrecht.
Kupesic Plavsic, S. (2020). Faculty Development Roles During the COVID-19 Crisis. J Investig Med.
Gál, E. (2020). The priority role of leadership development in public education institutions. TRAINING AND PRACTICE, 18(3-4), 266-278.
Lunsford, L. G., & Brown, B. A. (2017). Preparing leaders while neglecting leadership: An analysis of US collegiate leadership centers. Journal of Leadership & Organizational Studies, 24(2), 261-277.
Marquis, E., Mårtensson, K., & Healey, M. (2017). Leadership in an international collaborative writing groups (ICWG) initiative: implications for academic development. International Journal for Academic Development, 22(3), Pp 211-222.‏
Mulla, Z. D., Osland-Paton, V., Rodriguez, M. A., Vazquez, E., & Plavsic, S. K. (2020). Novel coronavirus, novel faculty development programs: Rapid transition to eLearning during the pandemic. Journal of Perinatal Medicine, 48(5), 446-449.
Murray, J. P. (2000). Faculty development in Texas two-year colleges. Community College Journal of Research & Practice, 24(4), 251-267.
Nagy, E. A., & Gilbert, L. A. (2021). Building community college leadership through geoscience faculty development. New Directions for Community Colleges, 2021(195), 185-198.
Onyura, B., Ng, S. L., Baker, L. R., Lieff, S., Millar, B. A., & Mori, B. (2017). A mandala of faculty development: using theory-based evaluation to explore contexts, mechanisms and outcomes. Advances in Health Sciences Education, 22(1), 165-186.
Phuong, T. T., Cole, S. C., & Zarestky, J. (2018). A systematic literature review of faculty development for teacher educators. Higher Education Research & Development, 37(2), 373-389.
Ramsden, P. and Martin, E. (1996). Recognition of good university teaching: policies from an Australian study, studies in higher education, 21: 299-315.
Steinert, Y. (2020). Faculty development: from rubies to oak. Medical teacher, 42(4), 429-435.
Steinert, Y. (Ed.). (2014). Faculty development in the health professions: a focus on research and practice (Vol. 11). Springer Science & Business Media.
Sweetland, S. R., & Hoy, W. K. (2000). School characteristics and educational outcomes: Toward an organizational model of student achievement in middle schools. Educational Administration Quarterly, 36(5), Pp 703-729.‏
Swennen, A., Jones, K., & Volman, M. (2010). Teacher educators: their identities, sub‐identities and implications for professional development. Professional development in education, 36(1-2), 131-148.
Yarnell, A. M., & Grunberg, N. E. (2017). Developing “allostatic leaders”: a psychobiosocial perspective. In Leader development deconstructed (pp. 23-50). Springer, Cham.
Ouellett, M. L. (2010). Overview of faculty development: History and choices. A guide to faculty development, 2, 3-20.
Swick HM.) 1998(.Academic medicine must deal with the clash of business and professional values. Acad Med; 73(7): Pp 751-5.
Vanderwerf, A. C. (2007). Women and transformational leadership undergraduate honors in the major theses. Florida state university (Art & science – communication).
Wexler, M. N. (2005). Leadership in context: The four faces of capitalism. Edward Elgar Publishing.‏
Humphreys, J. H., & Einstein, W. O. (2003). Nothing new under the sun: Transformational leadership from a historical perspective. Management Decision, 41(1), 85-95.