تأثیر کیفیت مبادله رهبر ـ پیرو و عدالت سازمانی بر سلامت سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت، واحد پرند، دانشگاه آزاد اسلامی، پرند، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، رشته مدیریت بازرگانی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر کیفیت مبادله رهبر ـ پیرو و عدالت سازمانی بر سلامت سازمانی و همچنین نقش میانجی تعهد سازمانی و کیفیت زندگی کاری و نقش تعدیلی سطح تحصیلات است. این پژوهش از نوع توصیفی ـ پیمایشی و کاربردی محسوب می­شود. جامعه آماری شامل کارکنان یک شرکت دانش­بنیان در زمینه مدیریت پروژه‌های صنعتی PMC , MC و انجام امور مهندسی روی تجهیزات صنعتی و نفتی به تعداد 100 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 78 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. تحلیل‌های آماری با استفاده از پرسشنامه‌های الکترونیک و نرم‌افزارهای  SPSS نسخه 22 و SMART PLS 3 انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که کیفیت مبادله رهبر ـ پیرو بر سلامت سازمانی با میانجی­گری تعهد سازمانی تأثیر معنی‌دار دارد. عدالت سازمانی بر سلامت سازمانی به‌طورمستقیم و غیرمستقیم تأثیر معنی‌دار ندارد، اما بر کیفیت زندگی کاری با میانجی­گری تعهد سازمانی تأثیر معنی‌دار دارد. همچنین شیب‌های خطوط رگرسیون نشان می­دهند که تأثیر کیفیت زندگی کاری بر سلامت سازمانی در افرادی که سطح تحصیلات بالاتری دارند، ضعیف‌تر و در افرادی که سطح تحصیلات پایین‌تری دارند، قوی‌تر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Leadership-Follower Exchange Quality and Organizational Justice on Organizational Health

نویسندگان [English]

  • Masoud Simkhah 1
  • Elaheh Mohamadkhani 2
1 Assistant Prof. Management Department, Parand Branch, Islamic Azad University, Parand, Iran
2 MSc. Business Management, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This research is aimed at investigating the effect of leader-follower exchange and organizational justice on organizational health. It is also concerned with the mediating role of organizational commitment and quality of work life, and the moderating role of educational degree. This applied research follows a descriptive-survey method. The statistical population contains 100 employees of a knowledge-based company in the field of PMC and MC industrial project management and engineering of industrial and petroleum equipment. The sample consists of 78 people selected by simple random sampling. Statistical analysis is performed by electronic questionnaires and SPSS22 and SMART PLS 3 software. The results indicated that the quality of leader-follower exchange significantly affected organizational health mediated by organizational commitment. The high slope lines in the regression graph demonstrates that organizational justice does not directly or indirectly affect organizational health of people with higher education; however, it does have a significant effect on the quality of work life mediated by organizational commitment in people with lower education. The slopes of the regression lines also show that the effect of quality of work life on organizational health is weaker in those with higher education and stronger in those with lower education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • organizational health
  • quality of leader-follower exchange
  • organizational justice
  • organizational commitment
  • quality of work life
احمدی، عباد‌اله و بذرافشان، عباسعلی (1393)، رابطه بین سبک‌های مدیریت با سلامت سازمانی و استرس شغلی کارکنان، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دوره پنجم، شماره هیجدهم، 90 ـ 73.
امرالهی بیوکی، ناهید؛ شاکر اردکانی، محمد و نیکنام‌جو، منصور (1396)، تحلیل اثرهای عدالت سازمانی بر سلامت سازمانی باتأکیدبر نقش میانجی سرمایه اجتماعی در کتابخانه‌های عمومی استان یزد، کتابداری و اطلاع‌رسانی، دوره بیستم، شماره دوم، 159 ـ 131.
امیرکافی، مهدی و عبدی‌پور، مظفر (1395)، بررسی رابطه عدالت سازمانی و تعهد سازمانی: باتأکید بر نقش میانجی متغیرهای هویت اجتماعی و اعتماد سازمانی، پژوهش‌هایجامعه‌شناسیمعاصر، دوره پنجم، شماره نهم، 124 ـ 91.
حسینی، سیده‌زهرا؛ درویش، حسن و ضماهنی، محمد (1394)، بررسی رابطه بین ابعاد کیفیت زندگی کاری و سلامت سازمانی در کارکنان کمیته امداد امام خمینی(ره) استان تهران، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت در قرن 21.
حمیدیزاده، علی؛ رحمتی، محمدحسین؛ رشید، علی‌اصغر و  سلطان‌ نژاد، نیما (1396)، الگویابی ساختاری روابط بین رفتار شهروندی سازمانی، عدالت سازمانی، سرمایه اجتماعی و تعهد سازمانی (موردمطالعه: کارکنان دانشگاه پیام‌نور کرمان)، تحقیقاتمدیریتآموزشی، دوره نهم، شماره یکم، 37 ـ 9.
حیدری، مرضیه و نیکبخت مبارکه، فاطمه (1393)، بررسی رابطه سلامت سازمانی و کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت‌علمی دانشگاه شیراز، کنفرانس بین‌المللی اقتصاد حسابداری مدیریت و علوم اجتماعی.
خوش‌فر، غلامرضا و جندقی میرمحله، فاطمه (1397)، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و عدالت سازمانی با تعهد سازمانی (موردمطالعه: کارکنان آموزش‌وپرورش مرکز استان گلستان)، جامعه‌شناسی نهادهایاجتماعی، دوره پنجم، شماره یازدهم، 92 ـ 61.
داوری، علی و رضازاده، آرش (1393)، مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS ، تهران: انتشارات سازمان آموزش‌وپرورش انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ دوم.
زارعی، احسان؛ احمدی، فریبا؛ دانش‌کهن، عباس و رمضان‌خانی، علی (1395)، همبستگی تعهد سازمانی و کیفیت زندگی کاری در کارکنان شبکه بهداشت و درمان شهرستان سرپل ذهاب، مدیریت ارتقای سلامت، دوره پنجم،  شماره دوم، 69 ـ 61.
سهرابی، آرزو؛ حسن‌زاده، کاظم؛ فیاضی، مرجان و بهرام‌زاده، مهدی (1396)، بررسی تأثیر سلامت سازمانی درک‌شده توسط کارکنان بر رفتارهای شهروندی سازمانی، مدیریتفرهنگ سازمانی، دوره پانزدهم ، شماره سوم، 624 ـ 605.
سیم‌خواه، مسعود و جودی بیگدیلو، شجاعت (1396)، روش تحقیق و کاربرد نرم‌افزارهایSPSS, LISREL, SMART PLS در تحقیق‌های علمی، تهران: سنجش و دانش، چاپ اول.
شعبانی کلاته، ملامحمد؛ قلی، علی؛ حسین‌زاده، علی و احمدی، یوسف (1391)، بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و تعهد سازمانی (مطالعه موردی اداره‌کل امور مالیاتی استان خراسان رضوی)، پژوهشنامه مالیات، دوره بیستم، شماره سیزدهم، 119 ـ 103.
فرزان‌جو، محمد؛ یولدو، شف؛ پرداخت‌چی، محمدحسن و فتحی واجارگاه، کورش (1395)،  بررسی رابطه عدالت سازمانی با تعهد سازمانی و رضایت شغلی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های دولتی و آزاد اسلامی سیستان و بلوچستان، مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، دوره نهم، شماره هفدهم، 68 ـ 41.
قنبری مطلوب، مریم؛ محمدی استانی، مرتضی؛ سلیمانی، ناهید و شعبانی، احمد (1394)، امکان‌سنجی پیاده‌سازی سلامت سازمانی در کتابخانه‌های عمومی شهرداری اصفهان برپایه مدل مایلز، پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، دوره پنجم، شماره دوم، 143 ـ 127.
کشاورز، محسن؛ خادمی، سیدحسین؛ شماعیان رضوی، نازنین و عباس‌پور، صدیقه (1392)، رابطه بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارکنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه، فصلنامه علمی دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه، دوره یکم، شماره سوم، 58 ـ 50.
عالی‌نسب، زهره؛ شفیع‌زاده، حمید و ممیز، شیوا (1397)، نقش سرمایه اجتماعی، عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در پیش‌بینی سلامت سازمانی، مدیریت پرستاری، سال هفتم، دوره هفتم، شماره دوم، 36 ـ 27.
غفوریان شاگردی، امیر و بهبودی، امید (1395)، رابطه بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی: نقش تعدیل‌گر توانمندسازی کارکنان، مدیریتفردا، دوره پنجم، شماره چهل و نهم، 172 ـ 161.
لطفی، مهوش؛ نوروززاده، رضا و ابراهیمی، آناهیتا (1394)، کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی، مطالعات ادبیات تطبیقی، دوره نهم، شماره سی و چهارم، 197 ـ 169.
مسعودی، سیدامیر و فیروزخواه، آنامحمد (1394)، بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری کارکنان با سلامت سازمانی اداره‌کل ورزش و جوانان استان گلستان، اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت اقتصاد حسابداری و علوم تربیتی.
هوی، وین ک و میسکل، سیسل ج (1382)، تئوریو تحقیقوعملدرمدیریتآموزشی، ترجمه میرمحمد سیدعباس‌زاده، ارومیه: انتشارات دانشگاه ارومیه.
ناستی‌زایی، ناصر؛ نوروزی کوهدشت، رضا و ثمره‌میر، علی (1396)، پیش‌بینی تعهد سازمانی دبیران مقطع متوسطه دوم زاهدان براساس الگوی سلامت سازمانی هوی و فبلدمن، مطالعات روان‌شناسی تربیتی، دوره چهاردهم، شماره بیست و پنجم، 122 ـ 105.
نصرت­پناه، سیاوش؛ حسنی، کاوه و یزدی، امید (1391)، بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و بهره‌وری نیروی انسانی، پژوهش­های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، سال چهارم، شماره یکم، 189 ـ 206.
نکوئی‌زاده، مریم؛ محمدی، نشاط و گل‌محمدی، عماد (1392)، بررسی تأثیر سبک رهبری مبادله رهبر ـ پیرو بر ارتقای سلامت سازمانی، دومین کنفرانس بین­المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی.
Abuelanian, H. (2010). Testing the direct and indirect relationship between organizational justice and work outcomes. Journal of management development, 29(1), 42-60.
Ahmadian, R., Vafaeian, M. & Farshbaf, M. (2015). The Relationship between Quality of Working Life with Organizational Commitment and Employees Productivity of Physical Education Faculties in the Islamic Azad Universities of Tehran. International Journal of Life Sciences, 9(4), 49-53.
Apipalakul, C. & Kummoon, D. (2017). The Effects of Organizational Climate to Conflict Management amongst Organizational Health Personnel. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 1216-1222.
Darchen, S. & Tremblay, D. G. (2010). What attracts and retains knowledge workers/students: The quality of place or career opportunities? The cases of Montreal and Ottawa. Cities, 27(4), 225-233.
Duchon, D., Green, S. C. & Taber, T. D. (1986). Vertical dyad linkage: A longitudinal assessment of antecedents, measures, and consequences. Journal of Applied Psychology, 71, 56-60.
Fardid, M., Hatam, N. & Kavosi, Z. (2018). A path analysis of the effects of nurses' perceived organizational justice, organizational commitment, and job satisfaction on their turnover intention. Nursing and Midwifery Studies, 7(4), 157-162.
Farid, H., Izadi, Z., Ismail, I. A. & Alipour, F. (2015). Relationship between quality of work life and organizational commitment among lecturers in a Malaysian public research university. The Social Science Journal, 52(1), 54-61.
Garg, S. & Dhar, R. L. (2014). Effects of stress, LMX and perceived organizational support on service quality: Mediating effects of organizational commitment. Journal of Hospitality and Tourism Management, 21, 64-75.
Gelens, J., Dries, N., Hofmans, J. & Pepermans, R. (2013). The role of perceived organizational justice in shaping the outcomes of talent management: A research agenda. Human Resource Management Review, 23(4), 341-353.
Hayunintyas, R. F., Do, B. R., Sudiro, A. & Irawanto, D. W. (2018). Organizational Justice and Effective Organizational Commitment mediated by Organizational Trust and Perceived Organizational Support: Study at the largest Poultry Industry Company in Indonesia. Asia-Pacific Management and Business Application, 6(3), 154-163.
Henderson, C. L., Buehler, A. E., Stein, W. L., Dalton, J. E., Robinson, T. R. & Anfara Jr, V. A. (2005). Organizational health and student achievement in Tennessee middle level schools. NASSP bulletin, 89(644), 54-75.
Joo, B. (2010). Organizational commitment for knowledge workers: the roles of perceived organizational learning culture, leaderemember exchange quality, and turnover intention. Human Resource Development Quarterly, 21(1), 69-85.
Karaca, A. (2017). Relationship between Organizational Justice and Organizational Commitment. Journal of Multidisciplinary Developments, 2 (2), 82-91.
Kaynak, R., Sert, T., Sert, G. & Akyuz, B. (2015). Supply chain unethical behaviors and continuity of relationship: Using the PLS approach for testing moderation effects of inter-organizational justice. International Journal of Production Economics, 162, 83-91.
Kerwin, S., Jordan, J. S. & Turner, B. A. (2015). Organizational justice and conflict: Do perceptions of fairness influence disagreement?. Sport Management Review, 18(3), 384-395.
Khan, J. A., Afsheen, S., Jan, D. S. & Tariq, M. (2018). The Impact of Organizational Justice and Organizational Commitment on Turnover in the Employees of Allied Bank Peshawar Region. Journal and Business and Tourism Volume, 4(01),27-37.
Kim, S. H., Laffranchini, G. & Jeung, W. (2018). Moderating effect of subordinates’ overall justice in the relationship between supervisors’ overall justice and supervisors’ affective organizational commitment. Journal of Management Development, 37(7), 526-536.
Klendauer, R. & Deller, J. (2009). Organizational justice and managerial commitment in corporate mergers. Journal of Managerial Psychology, 24(1), 29-45.
Laub, J. (2003). From paternalism to the servant organization: Expanding the Organizational Leadership Assessment (OLA) model. In Proceedings of the Servant Leadership Research Roundtable, 1-20.
Liden, R. C. & Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionality of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development. Journal of management, 24(1), 43-72.
Lynden, J. A. & Klingle, W. E. (2000). Supervising organizational health and student performance implication for school reform initiatives [Thesis]. The Pennsylvania State University.
McDowall, A. & Fletcher, C. (2004). Employee development: an organizational justice perspective. Personnel Review, 33(1), 8-29.
McKenna, S. (2005). Organisational commitment in the small entrepreneurial business in Singapore. Cross Cultural Management: An International Journal, 12(2), 16-37.
Meyer, J. P. & Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace: Theory, research, and application.Sage.
Montani, F., Courcy, F. & Vandenberghe, C. (2017). Innovating under stress: The role of commitment and leader-member exchange. Journal of Business Research, 77, 1-13.
Moorhed, G. & Griffen, R. (1998). Organizational Behavior. Hongton.
Moorman, R. H., Blakely, G. L. & Niehoff, B. P. (1998). Does perceived organizational support mediate the relationship between procedural justice and organizational citizenship behavior?. Academy of Management journal, 41(3), 351-357.
Musringudin, M., Akbar, M. & Karnati, N. (2017). The effect of Organizational Justice, Job Satisfaction, and Organizational Commitment on Organizational Citizenship Behavior (OCB) of the principles. Journal of Educational  Review, 4(2), 155-165.
Niehoff, B. P. & Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management journal, 36(3), 527-556.
Rathore, M. & Sen, C. (2017). Organizational Justice and Organizational Commitment: A Study on It Sector. International Journal of Indian Psychology, 4(4), 117-124.
Recio-Rodríguez, J. I., Martín-Cantera, C., González-Viejo, N., Gómez-Arranz, A., Arietaleanizbeascoa, M. S., Schmolling-Guinovart, Y. & García-Ortiz, L. (2014). Effectiveness of a smartphone application for improving healthy lifestyles, a randomized clinical trial (EVIDENT II): study protocol. BMC Public Health, 14(1), 254.
Saboori, Y. & sharafi zadeh, D. (2016). The relationship between organizational health and organizational justice with organizational commitment among the employees of Islamic Azad University of Aliabad. International Journal of Accounting and Financial Management (IJAFM), 24, 311-319
Saeed, I., Junaid, M., Fatima, T., Abrar, A. & Gohar, M. (2017). Effect of Organizational Justice on Job Outcomes: Mediating Role of Affective Commitment. Journal of Management Research (JMR), 3(2), 192-209.
Settoon, R. P., Bennett, N. & Liden, R. C. (1996). Social exchange in organizations: Perceived organizational support, leader–member exchange, and employee reciprocity. Journal of Applied Psychology, 81, 219−227.
Shareef, R. & Crabtree, J. (1990). QWL programs facilitate change. Personnel journal, 69(9), 58-61.
Sitter, V. L. (2003). Communication style as a predictor of interactional justice. In International Leadership Studies Conference, Virginia Beach, VA, USA, August.
Tan, H.K.S. & Bujang, H.W. S. (2010). Relationship between Work Life Quality of Teachers with Work Commitment, Stress, and Satisfaction: A Study in Huching, Sarawak, Malaysia.Journal Teknologi, 52, 1-15.
Walton, R. E. (1973). Quality of working life: what is it. Sloan management review, 15(1), 11-21.
Yüceler, A., Doğanalp, B. & Kaya, Ş. D. (2013). The relation between organizational health and organizational commitment. Mediteranean Journal of Social Sciences, 4(10), 781-788.