شناسایی و تبیین پیشایندهای توانمندسازی منابع انسانی با رویکرد مدیریت دانش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه(س)، قم، ایران

چکیده

تحقیق حاضر به شناسایی و تبیین پیشایندهای توانمندسازی منابع انسانی با رویکرد مدیریت دانش پرداخته و هدف از انجام آن، ارائه مدلی برای بررسی تأثیر مدیریت دانش بر توانمندسازی می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی - پیمایشی است و از تحلیل تم برای طراحی مدل مفهومی و از معادلات ساختاری و نرم‌افزار Amos برای تبیین و بررسی نقش میانجی مدیریت دانش استفاده نموده است. در مرحله مصاحبه اکتشافی جامعه آماری شامل 16 نفر خبره حوزه منابع انسانی می‌باشد و برای تحلیل مدل، جامعه آماری را کارمندان و مدیران بانک کشاورزی تشکیل می‌دهند و تعداد 46 نمونه به روش قضاوتی و هدفمند انتخاب‌شده‌اند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه اکتشافی و پرسشنامه می‌باشد؛ جهت بومی‌سازی و سنجش روایی پرسشنامه، آن‌ها را در اختیار تعدادی از صاحب‌نظران مدیریت و رشته منابع انسانی قرار داده و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ که معادل 877/. به دست آمد، استفاده‌شده است. در فرایند تحلیل تم 8 تم فرعی و 2 تم اصلی «عوامل فرهنگی» و «ظرفیت‌سازی» شناسایی شد. نتایج نشان می‌دهد برای توانمندسازی کارکنان از طریق هم‌افزایی بین دودسته عوامل فرهنگی و ظرفیت‌سازی، متغیر میانجی مدیریت دانش نقش بسیار مهمی را در سازمان بازی می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying and Explaining Antecedents of Human Resources Empowerment through Knowledge

نویسنده [English]

  • mohammad reza fallah
Assistant Prof, Department of Management, Faculty of Humanities, Hazrat- e-Masoumeh University, Qom, Iran
چکیده [English]

This research aims at identifying and explaining the antecedents of human resource empowerment through knowledge management approach, and to suggest a model for the assessment of the effect of knowledge management on empowerment. This applied research follows a descriptive-survey method. It employs thematic analysis for designing the conceptual model, and uses structural equations and Amos software for explaining the role of knowledge management as a mediator. The statistical population consists of 16 experts of human resources in the exploratory interviewing phase. For statistical analysis, the population contains all employees and managers of the Keshavarzi Bank, from whom 46 people are selected as samples through a judgmental and purposeful method. The data was collected through exploratory interviews and a questionnaire. For the customization and testing of the validity of the questionnaire, it was offered to a number of management and human resources experts. The reliability of the questionnaire according to Cronbach's alpha coefficient was equal to 0.877. Eight subthemes and two main themes including "cultural factors" and "capacity building" were identified in thematic analysis. The results indicated that the role of KM as an intermediary variable is quite significant for empowering employees through the combination of cultural factors and capacity building in organizations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • empowerment
  • knowledge management
  • cultural factors
  • capacity building
  • synergy
  • mixed approach
ال میلر، ویلیام و لانگدون، موریس (1383). نسل چهارم R & D «مدیریت دانش، فناوری و نوآوری»، ترجمه: علیرضا مهاجری و مریم فتاح زاده، انتشارات جهاد دانشگاهی. چاپ اول
ابیلی، ‌خدایار و موفقی، حسن (1382). «دریچه‌ای بر مفاهیم نوین مدیریتی». شیوه چاپ اول، تهران.
اعرابی، سید محمد و فیاضی، مرجان (1386). متدولوژی تدوین و جاری‌سازی استراتژی توانمندسازی منابع انسانی در بستر فرهنگی ایران. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی. 18-1، 1
افجه، سید اکبر و میری، عبدالرضا (1386). «رویکرد روان‌شناختی، نگرشی جدید در توانمندسازی کارکنان»، نخستین کنفرانس توانمندسازی منابع انسانی.تهران
بدری آذرین، یعقوب؛ سید عامری، میرحسن و ایمان پور، علی (1391). «تحلیل رگرسیونی رابطة بین اجزای مدیریت دانش و عملکرد منابع انسانی»، مدیریتورزشی، شماره 15 صص 50-35
برگرن، برایان (1385). اصول و مبانی مدیرت دانش، ترجمه دکتر محمد قهرمانی. انتشارات موسسه تحقیقات و آموزش مدیریت. تهران.
تقی زاده، هوشنگ و ضیائی حاجی پیرلو، مصطفی (1395). بررسی روابط درونی مؤلفه‌های توانمندسازی کارکنان با توسعۀ الگوی ساختاری ـ مقایسه‌ای. پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی.111-85، 8.
توربان، افرایم (2006). «فناوری اطلاعات در مدیریت»، ترجمه حمید رضا ریاحی، انتشارات دانشگاه پیام نور. تهران.
جعفری الکامی، ولی اله؛ ریاضی، سیدرضا و علیخان گرگانی، حسین (1391). نقش مدیریت دانش در توانمندسازی منابع انسانی، همایش منطقه‌ای نقش مدیریت و حسابداری در تعالی سازمان‌ها و حل بحران‌های مالی، چالوس،دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس
رادینگ، آلن (1383). مدیریت دانش موفقیت در اقتصاد جهانی مبتنی بر اطلاعات، ترجمه محمد حسین لطیفی، انتشارات سمت چاپ اول، تهران.
زارعی متین، حسن؛ محمدی الیاسی، قنبر؛ صنعتی، زینب (1386). «بررسی رابطه بین آموزش‌های ضمن خدمت و توانمندسازی کارکنان (در سازمان جهاد کشاورزی استان قم)، مجله فرهنگ مدیریت، شماره 16، صص 116-87»
سید جوادین، سید رضا؛ حیدری، حامد و شهباز مرادی، سعید (1388). «بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی نیروی انسانی در خدمات بررسی موردی در نظام بانکی»، نشریه مدیریت دولتی، شماره 2، صص 88 - 75
ضیائی، محمدصادق؛ نرگسیان، عباس و آیباغی اصفهانی، سعید (1387). «نقش رهبری معنوی در توانمندسازی کارکنان دانشگاه تهران»، نشریه مدیریت دولتی، دوره 1، شماره 1، صص 86-67
ضیایی، محمد صادق؛ منوریان، عباس و کاظمی کفرانی، ابراهیم (1390). «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و میزان آمادگی سازمانی برای استقرار مدیریت دانش (مطالعه‌ی شرکت فولادساز ایرانی)»، نشریه مدیریت دولتی، دوره 3، شماره 8، صفحه 179 تا 198
عباس پور، عباس و بدری، مرتضی (1394). رابطه بین توانمندسازی روان‌شناختی و عوامل مؤثر بر بهره‌وری منابع انسانی. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، (79)24: 100 ـ 73.
عسگری، ناصر (1390). ارائه‌ی مدلی از تأثیر عوامل انسانی اجتماعی بر اقدامات مدیریت دانش، رساله‌ی دکترا، دانشکده‌ی مدیریت، دانشگاه تهران.
عسگری، ناصر؛ خیراندیش، مهدی؛ غلامی، مهرداد و خلعتبری معظم، مریم (1392). «تأثیر توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان بر توسعه‌ی ظرفیت خلق دانش در سازمان»، مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 5، شماره 1، صص 126- 117
کفاشی، مجید و حاتمی نژاد، رحیم (1388). بررسی و تبیین عوامل مؤثر بر توانمندسازی کارکنان بخش درمان تامین اجتماعی استان گلستان در سال 88. پژوهش اجتماعی .  دوره 2. شماره 5. از صفحه 63 تا 95.
گمینیان، وجیهه (1382). «توانمندسازی در آموزش‌وپرورش»، فصلنامه مدیریت در آموزش‌وپرورش، شماره 36-35، صص 120-111
محمدی، محمود (1395). شناسایی عوامل مؤثر  بر توانمندی سازی کارکنان آموزش‌وپرورش شهر تهران بر اساس نظر کاراکوک .مجله نخبگان علوم و مهندسی.جلد 1 شماره 2
معمارزاده، غلامرضا؛ طاهرپور، حبیب‌الله و مرادی، محمدرضا (1389). شناسایی عوامل مؤثر بر توانمندسازی کارکنان در شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی. فرایند مدیریت و توسعه، دوره ۲۳ شماره ۱ صفحات ۲۵-۴۸
مقیمی، سید محمد و رمضان، مجید (1390). «پژوهشنامه مدیریت 10، مدیریت دانش و فناوری اطلاعات»، انتشارات راه دان، چاپ اول.
مک دونالد، جان (1381). «مدیریت دانش در یک هفته»، ترجمه بدری نیک فطرت، انتشارات کیفیت و مدیریت. چاپ اول، تهران.
میری، عبدالرضا؛ سبزیکاران، اسماعیل و رضایی، حسین (1391). رابطه رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی کارکنان شرکت تأمین قطعات ایران‌خودرومطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، (67)19: 177 ـ 155.
نصر اصفهانی، علی (1383) خود توانمندسازی پیش‌نیاز توانمندسازی دیگران. مدیریت و توسعه. دوره 22. صفحات 31 تا 42
نظری، عمران (1382). مدیریت و انتقال دانش در سازمان، مجموعه مقالات اولین کنفرانس توسعه منابع انسانی، انتشارات مؤسسه مطالعات بهره‌وری و منابع انسانی. تهران
واعظی، رضا و سبزیکاران، اسماعیل (1386). «کدام رویکرد در توانمندسازی کارکنان؟ نگرشی تلفیقی به تئوری‌های توانمندسازی»، نخستین کنفرانس توانمندسازی منابع انسانی، 27 و 28 آذرماه، تهران.
هیسلوپ، د (1391). مدیریت دانش در سازمان. ترجمه‌ی عباس منوریان و ناصر عسگری. انتشارات سازمان مدیریت صنعتی. تهران:
Al zahrani, Abdullah (2011). "Psychological Empowerment and Workplace Learning: An Empirical Study of Saudi Telecom Company, European Journal of Economics", Finance and Administrative Sciences. Vol. 42
Andreeva, T., & Kianto, A. (2011). Knowledge processes, knowledge-intensity and innovation: A moderated mediation analysis. Journal of Knowledge Management, 15(6), 1016–1034.
Barão, Alexandre,.Vasconcelos, José Braga de,.Rocha and Álvaro,.Pereira, Ruben, (2017) A knowledge management approach to capture organizational learning networks,. International Journal of Information Management, Volume 37, Issue 6, Pages 735-740
Barton, Harry; Barton, Lisac (2011). "Trust and Psychological Empowerment in the Russian Work Context", Human Resource Management Review. Vol. 21.
Beliveau, B., Bernstein, E. H., & Hsieh, H. (2011). Knowledge management strategy, enablers, and process capability in U.S. software companies.Journal of Multidisciplinary Research, 3(1), 25-46. 
Bonias, D., Bartram, T., Leggat, S. G., & Stanton, P. (2010). Does psychological empowerment mediate the relationship between high performance work systems and patient care quality in hospitals?. Asia Pacific Journal of Human Resources, 48(3), 319-337
Bowen, D. E & Lawler, E.E, (1992) ” the Empowerment of Service 32. Workers. What, Why, Who, When “, Sloan Management Review, Vol 33(3), pp 31-39
Cho, T., & Faerman, S. R. (2010). An integrative model of empowerment and individuals’ in- role and extra-role performance in the Korean public sector: Moderating effects of organizational individualism and collectivism. International Public Management Journal, 13(2), 130-154
Dimitriades. Zoe. S (2005). “Employee empowerment in the Greek context”, International journal of manpower", Vol.26, No.1, PP 80-92.
Drewniak, R., & Karaszewski, R. (2016). Factors strengthening the involvement of employees and their role in knowledge management in an enterprise: An empirical evidence from polish companies. Revista De Management Comparat International, 17(5), 432-445.
Fidel, P., Schlesinger, W., Cervera, A. (2015), Collaborating to innovate: Effects on customer knowledge management and performance. Journal of Business Research, 68(7), 1426-1428.
Gao, Q(2005), "Accessing tacit knowledge in the pediatric pain e-mail archives. Faculty of computer science", Dalhousie University, Halifax, Ns, Canada
Garcia, O. P. G., & Coltre, S. M. (2017). Knowledge management as a determining factor in the retention of professionals in the industry: A case study in an organization in the furniture industryBrazilian Business Review, 14(2), 182-203.
Gill, A., Flaschner, B. & Bhutani, S.,2010,The Impact of Transformational Leadership and Empowerment on Employee Job Stress, Business and Economics Journal, BEJ-3.
Hackman, J. K., Agyekum, K., & Smith, B. (2017). Challenges to the adoption of knowledge management in civil engineering construction firms in ghana. Annals of the Faculty of Engineering Hunedoara, 15(1), 87-95
Hajir, J. A., Obeidat, B. Y., Al-dalahmeh, M. A., & Masa'deh, R. (2015). The role of knowledge management infrastructure in enhancing innovation at mobile telecommunication companies in Jordan. European Journal of Social Sciences, 50(3), 313–330.
Hanaysha,. Jalal (2016) Examining the Effects of Employee Empowerment, Teamwork, and Employee Training on Organizational Commitment, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 229, Pages 298-306
Huang, J. (2012). Be proactive as empowered? The role of trust in one’s supervisor in psychological empowerment, feedback seeking, and job performance. Journal of AppliedSocial Psychology, 42, E103–E127.
Huang, jiatao. (2017) the relationship between employee psychological empowerment and proactive behavior: self-efficacy as mediator. Social Behavior & Personality: aninternational journal, Vol. 45 Issue 7, p1157-1165. 9p. DOI: 10.2224/sbp.6609.,
Jacquiline, F. N. (2014). Employee empowerment and job satisfaction. Researchjournali's journal of human resource, 2(2), 1-12.
Jashapara,A(2004), knowledge management: an integrated approach harlow, essen: prentice hall.
Jones, A., Richard, B., Paul, D., Sloane, K., & Peter, F. (2007). Effectiveness of teambuilding in organization. Journal of Management, 5(3), 35- 37.
Kalid, S.K.A.Mahmood(2009) “The Use Of Storyteling In Sharing Tacit Knowledge In Government Organization”. Public sector ICT management review, vol3. No.1.pp.52-58
Kang, Youn Jung, Lee, Jin Young,. Hee - Woog, Kim (2017). A psychological empowerment approach to online knowledge sharing,Computers in Human Behavior, Volume 74, Pages 175-187
Kanooni, A.,2005,The Employee Empowerment in Information Technology epartment, Capella University. COMP8004 – Managing and Organizing People. Karakoc.
Kanooni, Arman (2005). The Employee Empowerment in Information Technology Department. Capella University. COMP8004 – Managing and Organizing People.
Karakoc, Nihat (2009). Employee Empowerment and Differentiation in Companies: A Literature Review and Research Agenda. Enterprise Risk Management, 1(2), E1.
Lawson, Karen (2006). 4 Keys to Employee Empowerment. Lawson Consulting Group, Inc.
Liao C, Chuang S. H. & To P. L., (2011). How knowledge management mediates the relationship between environment and organizational structure, Journal of Business Research, 64 (7): 728- 736.
Meyerson, G., & Dewettinck, B. (2012). Effect of empowerment on employees performance. Advanced Research in Economic and Management Sciences, 2, 40-46.
Okorafor NC(2010), Challages confronting libraries in documentation and communication of indigenous knowledge in nigria the international information & library review.42(1),pp:8-13.
OureI Yazdani, B.A.Yaghoubi, N.M.Sami pour Giri,E. (2011). "Factors affecting the Empowerment of Employees (An Empirical Study)". European Journal of Social Sciences – Volume 20, Number 2 (2011
Pieterse, A. N., van Knippenberg, D., Schippers, M., & Stam, D. (2010). Transformational and transactional leadership and innovative behavior: The moderating role of psychological empowerment. Journal of Organizational Behavior, 31, 609–623.
Queen, A. (2000). "The New Concepts of Applied Empowerment". Organizational Theory Journal, Vol. 2, No. 5
Quinn, R. E. & Spreitzer, G. M. (2001). "The Road of Empowerment: Seven Questions Every Leader Should Consider". Organizational Dynamics Journal, Vol. 26, No.2. pp 37-50
Sandra.M, Malin Karlsson, Åsa Fast-Berglunda and Ida.H (2014). Managing production complexity by empowering workers: six cases, Variety Management in Manufacturing. Proceedings of the 47th CIRP Conference on Manufacturing Systems
Sapelli G. (2010). Does work have a meaning? Basis for a positive work culture. Med Lav;101 (2): 7-10
Spreitzer, G. M & Kizilos, M & Nason, S, (1997) “ A dimensional analysis of the relationshipbetween psychological empowerment and effectiveness, satisfaction, and strain”, Journalof Management, Vol (23), P687
Spreitzer. Gretchen. M & Doneson. David, (2005). “Musings on the past and future of employee empowerment”, Forthcoming in the handbook of organizational development (Edited by tom cummings).Thousand Oaks, CA:Sage, pp1-12
Swain,. Bali, Wallentin,Ranjula; Yang,. Fan.(2012) Factors empowering women in Indian self-help group programs.International Review of Applied Economics., Vol. 26 Issue 4, p425-444. 20p. DOI: 10.1080/02692171.2011.595398. ,
Thamizhmanii, S. & Hasan, S. (2010). A Review on an employee empowerment in TQM practice. Journal of Achievements in Materials and ManufacturingEngineering, 39(2), 204-210.
Transformational Leadership and Empowerment on Employee Job Stress.
Tseng, S.M. (2016), The effect of knowledge management capability and customer knowledge gaps on corporate performance. Journal of Enterprise Information Management, 29(1), 51-71.
Wadhwa, D. S., & Verghese, M. (2015). Impact of employee empowerment on job satisfaction and organizational commitment: An empirical investigation with special reference to selected cement industry in Chhattisgarh. International Journal in Management and Social Science, 3(3), 280-286.
Zack, M., McKeen, J., & Singh, S. (2009). Knowledge management and organizational performance: An exploratory analysis. Journal of Knowledge Management, 13(6), 392–409.