مدل بومی تأثیر سرمایه‌های دانشی بر استراتژی‌های منابع انسانی در نظام آموزش عالی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد قائمشهر،دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر ارائه‌ی مدل بومی تأثیر سرمایه‌های دانشی بر استراتژی‌های منابع انسانی در نظام آموزش عالی ایران می‌باشد. روش تحقیق از نوع آمیخته اکتشافی است. در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده و مشارکت‌کنندگان در مصاحبه در بخش کیفی 10 نفر از مدیران و معاونین منابع انسانی نظام آموزش عالی و اساتید دانشگاهی و در بخش کمی جامعه آماری روسا، معاونین، مدیران گروه، کارشناسان و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی و غیردولتی استان مازندران با تعداد حدود 3000 نفر بوده است. با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده 341 نفر انتخاب و جمع‌آوری داده‌ها با پرسشنامه انجام شد. روایی پرسشنامه با تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. داده‌های کیفی با روش تحلیل مضمون با نرم‌افزار MAXqda و داده‌های کمی با مدل‌سازی معادلات ساختاری و به‌کارگیری تحلیل عاملی تأییدی با نرم‌افزارهای SPSS و AMOS تحلیل گردید. نتایج بخش کیفی حاکی از آن بوده که مدل سرمایه‌های دانشی در نظام آموزش عالی دارای سه بعد و 14 مؤلفه به شرح توانمندی فرایندهای مدیریت دانش (کاربرد دانش، انتقال دانش، ادغام دانش، تولید دانش)، استراتژی‌های منابع انسانی (جذب و استخدام، توسعه منابع انسانی، عملکرد کارکنان، جبران خدمات، روابط کاری) و سرمایه‌های دانشی (سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه ابداعی، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرایندی) بوده است. نتایج بخش کمی نشان داد که تمامی ابعاد و مؤلفه‌های مدل تدوینی پژوهش، مورد تأیید واقع شدند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Indigenous Model of the Effect of Knowledge Assets on Human Resource Strategies in the Iranian Higher Education System

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Jaafari 1
  • Karamollah Daneshfard 2
  • Asadollah Mehrara 3
1 Corresponding author: PhD candidate Department of Public Administration, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran.
2 Full professor, Department of Public Administration, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran.
3 Assistant professor at the Department of public administration, Islamic Azad University of Ghaemshahr, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study is to design a local model of the effect of knowledge capital on human resource strategies in the Iranian higher education system. This exploratory research follows mixed method. Content analysis method is employed in the qualitative phase of the research covering 10 managers and deputies of human resource in the higher education system as well as university professors. In the quantitative phase, 3000 of the statistical population including deans, deputies, group managers, experts and faculty members of universities and educational institutes of the governmental and non-governmental higher education systems of Mazandaran province. 341 people were selected by simple random sampling method and data were acquired by a questionnaire. The validity of the questionnaire was approved by confirmatory factor analysis and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha test. Qualitative data were analyzed by content analysis through maxqda software, and quantitative data were analyzed by structural equation modeling and confirmatory factor analysis using SPSS and AMOS software. The results of the qualitative section indicated that the knowledge capital model in the higher education system contained three dimensions and 14 components for describing the efficiency of knowledge management processes (knowledge application, knowledge transfer, knowledge integration, knowledge production), human resource strategies (recruitment, human resources development, employee performance, service compensation, working relations), and knowledge capital (human capital, structural capital, innovation capital, social capital, and procedural capital). The results of the quantitative phase resulted in the confirmation of all dimensions and components of the research formulation model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge management
  • knowledge capital
  • human resource strategies
  • higher education system
  • content analysis

مراجع

آقاجانی، حسنعلی و دیگران، (1397)، ارائه مدل بومی ارزیابی تأثیر مدیریت دانش بر عملکرد دانشگاه های منتخب کشور با میانجی گری توانمندی فرایند سازمانی، پژوهشنامه مدیریت تحول، سال 10، شماره 1، صص 21-38.
اخوان، پیمان و دیگران، (1395)، ارائه تبیین استراتژی مدیریت دانش مبتنی بر سطح بلوغ با روش دلفی فازی، پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، سال 32، شماره 2، صص 397-420.
امینی حاجی باشی، آناهیتا و دیگران، (1398)، طراحی و تبیین مدل چابکی رهبری منابع انسانی در مؤسسات آموزش عالی، فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی، دوره 11، شماره 36،  صص 87-112.
داودی، سید علی و یعقوبی، نورمحمد، (1397)، چهارچوبی برای استعداد یابی و جانشین پروری در نظام آموزش عالی، فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی، دوره 10، شماره 31، صص161-186.
رشید علیپور، زهرا و دیگران، (1398)، بررسی تاثیر اجرای مدیریت دانش بر عملکرد سازمانی (نمونه پژوهش: شرکت شیر پگاه)، فصلنامه مدیریت راهبردی دانش سازمانی، دوره هفتم، شماره 1، صص 131-151.
عباسی، مصطفی و دیگران، (1397)، بررسی فرایند و رویکردهای مدیریت دانش و تاثیر آن بر سازمان ها و مراکز آموزشی، فصلنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، سال سوم، شماره2، صص 25-1.
کفاش پور، آذر و دیگران، (1395)، بررسی تاثیر مدیریت دانش بر روی مدیریت روابط مشتریان در نمایندگی های مجاز ایران خودرو خراسان، ماهنامه شباک، سال 13، شماره 6، صص 18-2.
ملکی حسن وند و مرادی، کیوان، (1395)، ارزیابی سطح بلوغ مدیریت سرمایه‌های انسانی در آموزش عالی، فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی، دوره 8، شماره 25،  صص 201-225.
منافی شرف آباد، قاسم، (1397)، تاثیر اقدامات مدیریت دانش بر اثربخشی عملکرد پروژه در سازمان های پروژه محور، فصلنامه نخبگان علوم و مهندسی، سال 3، شماره 2، صص 211-222.
Asiaei, K., & Bontis, N. (2019). Translating knowledge management into performance: the role of performance measurement systems. Management Research Review.
Akhavan, A.; Saleh, O. M.; Jafari, M., & Zare, M. Y. (2012). A model to assess the impact of knowledge management strategies on the performance of niversities. Journal of Management Science, 7(27), -146 (in Persian).
Alavi, M., & Leidner, D. E. (2001). Review knowledge management and knowledge management systems: conceptual foundations and research issues, MIS Quarterly, 25(1), 107-36.
Barney, J. B. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage, Journal of Management, 17(1), 99-120.
Centobelli, P., Cerchione, R., & Esposito, E. (2018). Aligning enterprise knowledge and knowledge management systems to improve efficiency and effectiveness performance: A three-dimensional Fuzzy-based decision support system. Expert Systems with Applications, 91, 107-126.
Chen. L. (2014). Knowledge Management Driven Firm Performance: The Roles of Business Process Capabilities and Organization Learning, Journal of Knowledge Management, 18(6), 1141-1164.
Ciganek, A.; Mao, E., & Srite, M. (2008). Organizational culture for knowledge Management systems: a study of corporate user, International Journal of Knowledge Management, 4(1), 145-158.
Donnelly, R. (2019). Aligning knowledge sharing interventions with the promotion of firm success: The need for SHRM to balance tensions and challenges. Journal of Business Research, 94, 344-352.
Dastjerdi, M. M., & Akhoondi, A. (2015). Investigating the effect of knowledge management in non-formal education system, 2nd the national conference of industrial engineering, Tehran: Searching group of Bu-Ali. http://www.civilica.com/Paper- RIEEM02-RIEEM02_009.html.  (In Persian).
Iqbal, A., Latif, F., Marimon, F., Sahibzada, U. F., & Hussain, S. (2019). From knowledge management to organizational performance. Journal of Enterprise Information Management.‏
Liu, S., & Deng, Z. (2015). Understanding knowledge management capability in business process outsourcing. Management Decision.‏
Maravilhas, S., & Martins, J. (2019). Strategic knowledge management in a digital environment: Tacit and explicit knowledge in Fab Labs. Journal of Business Research, 94, 353-359.‏
Mezghani, E., Exposito, E., & Drira, K. (2016). A collaborative methodology for tacit knowledge management: Application to scientific research. Future Generation Computer Systems, 54, 450-455.‏
Obeidat, B. Y., Al-Suradi, M. M., & Tarhini, A. (2016). The impact of knowledge management on innovation. Management Research Review.‏
Ode, E., & Ayavoo, R. (2020). The mediating role of knowledge application in the relationship between knowledge management practices and firm innovation. Journal of Innovation & Knowledge, 5(3), 210-226.‏
Sousa, M. J., & Rocha, Á. (2019). Strategic knowledge management in the digital age: JBR special issue editorial.‏
Sundiman, D. (2018). The effect of knowledge management on the strategic management process mediated by competitive intelligence in the small business company. Journal Manajement Dan Kewirausahaan, 20(2), 105-115.‏
پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی
دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 49
شماره پیاپی 49، فصلنامه پاییز
شهریور 1401
صفحه 229-253

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 خرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 29 شهریور 1400
  • تاریخ پذیرش: 30 شهریور 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار