طراحی مدل انعطاف‌پذیری منابع انسانی (مطالعه‌ای در سازمان‌های دولتی استان لرستان)

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.

2 استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 نویسنده مسئول: استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.

4 استادیار، گروه مدیریت، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی انعطاف‌پذیری منابع انسانی در سازمان‌های دولتی می‌باشد. روش تحقیق مورداستفاده، روش کیفی-کمی با ماهیت اکتشافی است. روش کیفی با استفاده از روش تحلیل تم، با مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته انجام شد، سپس با بهره‌گیری از رویکرد ساختارگرا مورد تحلیل قرار گرفت. با روش گلوله برفی، 17 نفر از اساتید مدیریت منابع انسانی، به‌عنوان خبرگان انتخاب و داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه‌ها در فرایند شش مرحله‌ای روش تحلیل تم کدگذاری شد. در این مراحل به ترتیب 344 کد اولیه، 112 تم فرعی و 11 تم اصلی حاصل و طبق آن مدل انعطاف‌‌پذیری منابع انسانی طراحی شد. در مرحله کمی، براساس شاخص‌‌های حاصله، پرسشنامه‌‌ای طراحی و بین 138 نفر از مدیران و کارشناسان خبره سازمان‌‌های موردمطالعه توزیع شد. پایایی پرسشنامه در پیش‌آزمون نمونه 30 تایی، با روش آلفای کرونباخ و نرم‌افزار SPSS بالای 80 درصد بود. پیاده‌‌سازی عملیاتی مدل، براساس تکنیک مدل‌‌سازی معادلات ساختاری انجام و سپس ضریب تأثیر سازه‌‌های اصلی و فرعی آن با استفاده از نرم‌‌افزار لیزرل بررسی شد. نتایج نشان داد مدل انعطاف‌‌پذیری منابع انسانی در بخش دولتی شامل سه دسته از متغیرهای فردی، گروهی و سازمانی می‌‌باشد. برای ایجاد انعطاف منابع انسانی باید در این حوزه‌‌‌ها اقدام نمود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Human Resource Flexibility Model (A Study on Public Organizations in Lorestan Province)

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Goudarzi 1
  • Karamollah Daneshfard 2
  • Hojjat Taheri Goudarzi 3
  • Yadollah Abbaszadeh Sahroun 4
1 PhD candidate in human resource management, Department of Public Management, Islamic Azad University of Broojerd, Iran.
2 Professor of Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran.
3 Corresponding author: Assistant professor at the Department of Management, Islamic Azad University of Khoy, Iran.
4 Assistant professor at the Department of Public Administration, Islamic Azad University of Broojerd.
چکیده [English]

This study is intended to design a human resource flexibility model in public organizations. The qualitative-quantitative methos is employed for this exploratory research. The qualitative phase of the study was carried on through the use of thematic analysis method which was analyzed by structural approach. in-depth and semi-structured interviews, and structuralist approach. Getting help from the Snowball method, the researchers selected 17 professors of human resource management as the experts. The qualitative data from interviews were coded in the six-step process of thematic analysis. In this stages, 344 primary codes, 112 sub-themes and 11 main themes were identified respectively, and the human resource flexibility model was designed accordingly. Based on the obtained indicators in the quantitative stage, a questionnaire was designed and was distributed among 138 managers and experts of the given organizations. The reliability of the questionnaire in the pre-test of 30 samples, using SPSS software with Cronbach's alpha method, was over 80%. The operational implementation of the model was performed on the basis of the structural equation modeling technique, and then the impact factor of its main structure and sub-structures was evaluated by LISREL software. The results revealed that the human resource flexibility model in the public organizations included three categories of individual, group and organizational variables. To create human resource flexibility, organizations have to take action in all of these areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge flexibility
  • flexibility of professional competency
  • team flexibility
  • ethical flexibility
  • communicational flexibility

مراجع

آزموده، عاطفه، (1393)، رابطه انعطاف‌‌پذیری منابع انسانی، فرهنگ سازمانی و عملکرد کارکنان در شرکت‌‌های بیمه، به راهنمایی نادر مظلومی، دانشگاه علامه طباطبایی، کارشناسی ارشد، مدیریت.
ابویی اردکان، محمد؛ لبافی، سمیه؛ آذرپور، سمانه و جلال‌‌پور، مهدیه، (1393)، شناسایی عوامل حیاتی موفقیت تفکر راهبردی در دیدگاه مدیران سازمان­های فرهنگی شهر اصفهان، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، 6(11)، 34-13.
اسگندری، غلامرضا، بهلولی، نادر، رحیمی، غلامرضا و حجتی، سید عبداله، (1397)، طراحی مدل بهینه انعطاف­پذیری منابع انسانی در سازمان تأمین اجتماعی به روش استنتاج فازی، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی،‎ (36)، 33-68.     
اصانلو، بهاره و خدامی، سهیلا، (1393)، طراحی مدل عملکرد نوآورانه سازمان مبتنی بر یادگیری سازمانی و انعطاف­پذیری استراتژیک، فصلنامه راهبرد، 23(71)، 123-140.
اعرابی، سید محمد و دانش­پرور، میترا، (1386)، مدل­های انعطاف­پذیری در مدیریت منابع انسانی، فصل­نامه مطالعات مدیریت، 14(55)، 1-24.
آیباغی اصفهانی، سعید، (1397)، رهبری تضایف‌گرانه، رویکردی فرانوگرا در راستای انعطاف‌پذیری منابع انسانی و آوای کارکنان، نشریه مدیریت فردا، (55)، 30-17.
ﺑﺎﺑﺎﺷــﺎﻫﻲ، ﺟﺒــﺎر؛ افخمی اردکانی، مهدی و خداشناس، لیلاسادات، (1392)، نقش عوامل شخصیتی در شکل گیری تحلیل رفتگی: مطالعه موردی، فصل­نامه فرایند مدیریت توسعه، 85(3), 79-96.   
پورزارع، هدی و رحیمی، فرج­اله، (1395)، بررسی تأثیر انعطاف­پذیری منابع انسانی بر مزیت رقابتی، فصل­نامه پژوهش­های منابع انسانی دانشگاه امام حسین (ع)، 8 (4)، 57-81.
حاجی پور، بهمن؛ مرادی، حسن، (1389)، اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و ﻋﻤﻠﻜﺮد: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪی ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺻﻨﻌﺘﻲ اراک، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻬﺒﻮد و ﺗﺤﻮل، (62)، 143-162.
حراقی، مسعود؛ بحرینی زاده، منیجه و حراقی، مریم، (1394)، ارائه مدل ساختاری مدیریت دانش و انعطاف­پذیری سازمانی (با در نظر گرفتن نقش فرهنگ سازمانی و نوآوری)، فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 4(1), 177-147.
دانش­پرور، میترا، (1386)، محیط سرسخت و مدل­های انعطاف­پذیری، ماهنامه تدبیر، (189)، 63- 65.
زرنگاریان، یوسف، (1399)، ترویج رفتار کاری نوآورانه از راه اقدامات منابع انسانی و سرمایۀ روانشناختی: مطالعۀ نقش میانجی انعطاف‌پذیری منابع انسانی، فصلنامه مطالعات منابع انسانی، 10(1), 135-154.
سیدنقوی، میرعلی؛ عدنان راد، اعظم؛ قربانی زاده، وجه اله و سیدواعظی، رضا، (1398)، پیامدهای انعطاف­پذیری فرایندهای مدیریت منابع انسانی در بخش دولتی،‎ فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 8(2)، 151-170.
شاه­محمدی مهرجردی، مرضیه و بردبار، غلامرضا، (1395)، ارائه مدل تأثیر انتقال و یکپارچه­سازی دانش بر انعطاف­پذیری منابع انسانی، فصل­نامه پژوهش­های مدیریت منابع انسانی، 8(1), 237-260.
طبیبی، سیدجمال­الدین؛ گوهری، محمودرضا و غلامی، الهام، (1394)، رابطه­ی انعطاف­پذیری منابع انسانی و شاخص­های عملکردی در بیمارستان­های دانشگاه آزاد اسلامی، مجله دانشکده پیراپزشکی تهران (پیاورد سلامت) 9(5)، 422-415.
عارف­نژاد، محسن؛ سپهوند، رضا و رحیمی­اقدم، صمد، (1399)، مدل ارتقای چابکی سازمانی مبتنی بر انعطاف­پذیری منابع انسانی در صنعت بانکداری، فصلنامه مطالعات منابع انسانی، 10(1)، 1-26.
کاویانی، حسن؛ فتح‌آبادی، حسین و منوچهری، کمال، (1397)، تأثیر انعطاف‌پذیری منابع انسانی بر دوسوتوانی سازمانی در یگان‌های نظامی، فصلنامه مطالعات منابع انسانی، 8(3)، 91-116.‎
کوشا، مینا، (1395)، تأثیر انعطاف­پذیری منابع انسانی بر کیفیت خدمات سازمان، به راهنمایی: میرعلی سید نقوی، دانشگاه علامه طباطبایی، کارشناسی ارشد، مدیریت دولتی.
محمدپور، احمد؛ صادقی، رسول و رضایی، مهدی، (1389)، روش‎های تحقیق ترکیبی به‎عنوان سومین جنبش روش شناختی: مبانی نظری و اصول عملی، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی،  ۲ (۳۸)، 77-100.
محمدی، محمد، (1396)، طراحی الگوی مدیریت عملکرد دستگاه­های دولتی، به راهنمایی فتاح شریف­زاده، دانشگاه علامه طباطبایی، دکتری، خط­مشی­گذاری عمومی.
مردعلی، رضا، (1396)، بررسی تأثیر انعطاف­پذیری منابع انسانی بر نوآوری سازمانی با نقش میانجی­گری فرهنگ انطباق­پذیری در دادگستری قزوین، به راهنمایی مهتاب محمدی، مؤسسه آموزش عالی سهروردی، کارشناسی ارشد، مدیریت دولتی.
نظرپوری، امیرهوشنگ و رحیمی­اقدم، صمد، (1394)، بررسی رابطه بین هوش سازمانی و انعطاف­پذیری منابع انسانی در سازمان­های دانش بنیان، فصلنامه مدیریت دولتی، (22)، 373-392.
یزدان­پناه، احمدعلی، (1392)، رابطه انعطاف­پذیری­های چندگانه و عملکرد سازمان­ها در فرایند برنامه­ریزی راهبردی، دهمین کنفرانس بین­المللی مدیریت استراتژیک، مرکز همایش­های سازمان صدا و سیما.
Abdelilah, B., Korchi, A. E. & Balambo, M. A. (2018). Flexibility and agility: evolution and relationship. Journal of Manufacturing Technology Management. 3, 1-26.
Abu-Nahel, Z. O., Alagha, W. H., Al Shobaki, M. J., Abu-Naser, S. S., & El Talla, S. A. (2020). Human Resource Flexibility and Its Relationship to Improving the Quality of Services. International Journal of Academic Information Systems Research (IJAISR). 4(8), 23-44.
Aibaghi-Esfahani, S., Rezaii, H., Koochmeshki, N., & Sharifi-Parsa, S., (2017). Sustainable and flexible human resource management for innovative organizations. AD-minister. (30), 195-215.
Atkinson, J. (1984). Manpower strategies for flexible organisations. Personnel management. 16(8), 28-31.
Bancel, F. Mittoo, U. R. (2011). Financial flexibility and the impact of the global financial crisis. International Journal of Managerial Finance. 7(2), 179-216.
Beltrán-Martín, I., Roca-Puig, V., Escrig-Tena, A., & Bou-Llusar, J. (2009). Internal labour flexibility from a resource-based view approach: definition and proposal of a measurement scale. The International Journal of Human Resource Management. 20(7), 1576-1598.
Bhattacharya, M. Gibson, D. E. & Doty, D. H. (2005). The Effects of Flexibility in Employee Skills, Employee Behaviors, and Human Resource Practices on Firm Performance. Journal of Management. (31), 622–640.
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology. 3(2), 77-101.
De La Lastra, S. F. P., Martin-Alcazar, F., & Sanchez-Gardey, G. (2014). Functional flexibility in human resource management systems: Conceptualization and measurement. International Journal of Business Administration. 5(1), 1-14.
Do, B. R., Yeh, P. W., & Madsen, J. (2016). Exploring the relationship among human resource flexibility, organizational innovation and adaptability culture. Chinese Management Studies. 10 (4), 657-674.
Fraser, K., & Hvolby, H. H. (2010). Effective teamworking: can functional flexibility act as an enhancing factor? An Australian case study. Team Performance Management. An International Journal. 16(1/2), 74-94.
Junni, P., Sarala, R.M., Tarba, S.Y., Liu, Y. and Cooper, C.L. (2015). The role of human resources and organizational factors in ambidexterity. Human Resource Management. 54, 1-28.
Karman, A. (2019). The role of human resource flexibility and agility in achieving sustainable competitiveness. International Journal of Sustainable Economy. 11(4), 324-346.  
Kato, M., & Zhou, H. (2018). Numerical labor flexibility and innovation outcomes of start-up firms: A panel data analysis. Technovation. 69, 15-27.
Ketkar, S., & Sett, P. K. (2010). Environmental dynamism, human resource flexibility, and firm performance: analysis of a multi-level causal model. The International Journal of Human Resource Management. 21(8), 1173-1206.
Kumari, I. G., & Pradhan, R. K. (2014). Human resource flexibility and organizational effectiveness: role of organizational citizenship behaviour and employee intent to stay. International Journal of Business and Management Invention, 3(11), 43-51.
Luu, T. T. (2020). Linking authentic leadership to salespeople's service performance: The roles of job crafting and human resource flexibility. Industrial Marketing Management. 84, 89-104.
Martín Alcázar, F., Romero Fernández, P.M., & Sánchez Gardey, G. (2005). Strategic human resource management: integrating the universalistic, contingent, configurational and contextual perspectives. International Journal of Human Resource Management. 16(5), 633-659.
Martínez-Sánchez, A., Vicente-Oliva, S., & Pérez-Pérez, M. (2020). The relationship between R&D, the absorptive capacity of knowledge, human resource flexibility and innovation. Mediator effects on industrial firms. Journal of Business Research. 118, 431-440.
McDonald, R. P., & Ho, M. H. R. (2002), Principles and practice in reporting statistical Equation Analyses, Psychological Methods, 7(1), 64-82.
Ordiz Fuertes, M., & Avella Camarero, L. (2002). Gestión Estratégica de los Recursos Humanos. Investigaciones Europeas de Dirección y Economía de la Empresa, 8(3), 59-78.
Qaiyum, S. and Wang, C.L. (2018), “Understanding internal conditions driving ordinary and dynamic capabilities in Indian high-tech firms”, Journal of Business Research. 90, 206-214.
Qian, C., Zhou, W., Chen, L., & Zhang, W. (2012). The Research of Human Resources Flexibility. In Business, Economics, Financial Sciences, and Management. Springer. 143, 271-275.
Sabuhari, R., Sudiro, A., Irawanto, D., & Rahayu, M. (2020). The effects of human resource flexibility, employee competency, organizational culture adaptation and job satisfaction on employee performance. Management Science Letters. 10(8), 1775-1786.
Scafuto, I., Ahrens, V., & Yun Cha, P. (2017). The Influence of Human Resource Flexibility on Organizational Learning. Gestão & Planejamento-G&P. 21, 1-15.
Sheppeck, M.A., & Militello, J. (2000). Strategic HR configurations and organizational performance. Human Resource Management. 39(1), 5-16.
Tüselmann, H. J. (1996). Progress towards greater labour flexibility in Germany: The impact of recent reforms. Employee Relations. 18(1), 50-67.
Úbeda-García, M., Claver-Cortés, E., Marco-Lajara, B., & Zaragoza-Sáez, P. (2017). Human resource flexibility and performance in the hotel industry: The role of organizational ambidexterity. Personnel Review. 46(4), 824-846.
Vahlne, J.E. and Jonsson, A. (2017). Ambidexterity as a dynamic capability in the globalization of the multinational business enterprise (MBE): case studies of AB Volvo and IKEA. International Business Review. 26(1), 57-70.
Veise, S., Gholami, A., Hassanaki, L., & Pardejani, H. (2014). The effects of human resource flexibility on human resources development. Management Science Letters. 4(8), 1789-1796.
Way, S., Tracey, J., Fay, C., Wright, P., Snell, S. Chang, S. & Gong, Y. (2015). Validation of a Multidimensional HR Flexibility Measure. Journal of Management. 41(4), 1098–1131.
Wright, P. M., & Snell, S. A. (1998). Toward a unifying framework for exploring fit and flexibility in strategic human resource management. Academy of management review. 23(4), 756-772.
Yang, L., & Gan, C. (2020). Cooperative goals and dynamic capability: the mediating role of strategic flexibility and the moderating role of human resource flexibility. Journal of Business & Industrial Marketing. 27, 1-14.
پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 47
شماره پیاپی 47، فصلنامه بهار
اردیبهشت 1401
صفحه 103-135

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 خرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 10 آبان 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 آبان 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار