شناسایی عوامل کلیدی بهره‌وری کارکنان ستادی دانشگاه (مورد مطالعه: دانشگاه‌های قم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی بهره‌وری کارکنان و بررسی وضعیت آن در کارکنان ستادی دانشگاه‌های قم (دولتی و آزاد اسلامی) در سال 1397 بود. روش پژوهش، از نوع اکتشافی بود. جامعه پژوهش بخش کیفی، متخصصان مدیریت بودند که با 15 نفر منتخب به روش نمونه‌گیری هدف‌مند تا رسیدن به اشباع نظری مصاحبه انجام شد. جامعه آماری بخش کمی نیز کارکنان ستادی دانشگاه‌های آزاد و دولتی شهر قم به تعداد 578 نفر بودند که تعداد 331 نفر از آنها به‌صورت تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات بخش کیفی، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و بخش کمی، پرسشنامه محقق‌ساخته براساس یافته‌های بخش کیفی شامل 57 گویه بود. پایایی پرسشنامه ازطریق ضریب آلفای کرونباخ (97/0) محاسبه شد. عوامل بهره‌وری شناسایی‌شده در بخش کیفی شامل: عوامل سازمانی (اهداف، آموزش، ارتباطات انسانی، فرهنگ سازمانی، شرح شغل، تناسب شغل و شاغل، ساختاری، مدیریتی)؛ عوامل فردی (انگیزشی، عملکردی، شخصیتی و ارزشی) و عوامل محیطی (اجتماعی و اقتصادی) بود. نتایج یافته‌های کمی نشان داد، عوامل بهره‌وری با میانگین (26/3) در وضعیت مطلوب قرار دارد. عوامل فردی نسبت به سایر عوامل  با میانگین (66/3) وضعیت بهتر و عوامل سازمانی با میانگین (99/2) وضعیت پایین‌تری داشت. نتایج همچنان نشان داد که بین بهره‌وری کارکنان براساس دانشگاه محل خدمت، جنسیت، سابقه خدمت و میزان تحصیلات، تفاوت ‌معنی‌داری وجود دارد، اما براساس نوع استخدام، تفاوت ‌معنی‌داری مشاهده نشد. درپایان، به مسئولان و برنامه‌ریزان دانشگاه‌ها توصیه می‌شود که برای بهبود بهره‌وری کارکنان به عواملی مانند آموزش سازمانی، تناسب شغل با کارکنان و تسهیل ارتباطات سازمانی تأکید نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of key Factors in the Productivity of University Staff Members: An Analysis of the Situation in the University of Qom

نویسندگان [English]

  • samira delbari 1
  • Saeed Rajaeipour 2
  • Yasmin Abedini 2
1 PhD candidate of educational management, University of Isfahan
2 Corresponding author: associate professor of educational sciences, University of Isfahan
چکیده [English]

This research is intended to identify the key factors affecting employee productivity and to have an analysis of its situation in the staff members of Azad University of Qom and the University of Qom (2018). This is an exploratory research. In the qualitative phase of the research 15 experts of management selected through targeted sampling were interviewed until reaching theoretical saturation. The statistical population of the quantitative phase included 578 employees of Azad University of Qom and the University of Qom from whom 331 people were selected as the sample by stratified random sampling. The data of the qualitative phase were collected by a semi-structured interview and a researcher-made questionnaire based on the findings of qualitative.  The reliability of the questionnaire was 0.97. Productivity factors included organizational factors such as goals, training, human relationship, organizational culture, Job description, appropriate relation between job and the occupier, structure and management, and individual factors such as motivation, functions, personality, and value, as well as environmental factors such as social and economic factors. The results indicated that productivity factors were at a proper level with a mean of 3.26. Individual factors having a mean of 3.66 occupied a better level. However, organizational factors with a mean of 2.99 were at the lowest position. The results also indicated that there was a significant difference between staff productivity with relation to university, place of work, gender, work experience, and education level. Yet, no significant difference was observed with relation to the type of employment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • productivity
  • university staff members
  • organizational factors
  • individual factors
  • environmental factors
الوانی، سیدمهدی و  احمدی، پرویز (1380)، طراحی الگوی جامع مدیریت عوامل مؤثر بر بهره‌وری نیروی انسانی، مدرس علوم انسانی، ش 18: 20  ـ 1.
برادران، وحید و ولیجانی، مریم (1395)، بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای بهره‌وری نیروی انسانی در سازمان امور مالیاتی کشور (مطالعه موردی اداره کل امور مالیاتی شرق تهران)، پژوهشنامه مالیات، 29: 184 ـ 165.
تابان، محمد؛‌ هاشمی، مهدی و محمودیان، امید (1390)، متغیر‌های مرتبط با ارتقای بهره‌‌وری نیروی انسانی در شعب تأمین اجتماعی شرق تهران بزرگ، رفاه اجتماعی، 63 : 46  ـ 64.
جعفری، امیر و معمارزاده طهران، غلامرضا (1396)، شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر بهره‌وری کارکنان در یک سازمان بهداشت و درمان نظامی، طب نظامی، 19، 3: 244 ـ 234.
خاکی، غلامرضا (1386)، مدیریتبهره‌وریبارویکردتحلیلیبهآندرسازمان، تهران، انتشارات کوهسار.
رهنورد، فرج‌اله و خدابخش، مجید (1390)، مدل ساختاری بهبود بهره‌وری کارکنان تولیدی، مدیریت دولتی، 3 ،7 :81  ـ 94.
سوری، علی؛ ابراهیمی، محسن و حسینی‌دوست، احسان (1389)، رابطه بهره‌وری و دستمزد، باتأکیدبر تحصیلات نیروی کار (مطالعه موردی صنعت ایران)، پژوهشنامه اقتصادی، 3  (پیاپی 38): 311 ـ 329.
طواری، مجتبی (1387)، شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر بهره‌وری نیروی انسانی با استفاده از تکنیک‌های  MADM، فصلنامه مدیریت صنعتی، 1، 1: 88  ـ 71.   
کیانی، ندا و رادفر، رضا (1394)، شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر بهره‌وری سازمان با استفاده از مدل دیماتل، فصلنامه مدیریت بهره‌وری، 9، 35: 130 ـ 111.
گال، مردیت دامین؛ بورگ، والتر و گال، جویس (1383)، روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (جلد اول)، ترجمه احمدرضا نصر و همکاران، تهران: سمت و دانشگاه شهید بهشتی.
مبینی دهکردی، الهه و ابراهیمی، مسیح (1395)، تحلیل